آتش و لوازم دارای شعله ( نظیر وسایل گازسوز، نفت سوز، زغال سوز، و الکل سوز ) برای سوختن به اکسیژن نیاز دارند. چنانچه هوای مناسب در محیط وجود نداشته باشد. این وسایل بطور ناقص می سوزند و گاز مونوکسید کربن تولید می کنند، این گاز بی رنگ و بی بو و سمی است و می تواند موجب مسمومیت و حتی مرگ شود.

جهت پیشگیری از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن:

1- از روشن کردن گاز پیک نیکی ، منقل یا کباب پز (زغالی یا گازی) در داخل چادر، اتاق کاروان، کانکس، اتومبیل و یا در هر محیط بسته دیگری چه برای تآمین گرما و چه برای پخت غذا، جداً خوداری نمائید.حتی اگر پخت و پز شما به پایان رسیده باشد. کباب پز و منقل تا چند ساعت پس از استفاده هنوز هم در حال بیرون دادن گاز مونواکسید کربن از خود می باشند.

2- در صورتی که به دلیل سرمای زیاد هوا، مجبور به روشن کردن وسایل گرمایشی و خوراک پزی دارای شعله در چادر یا ساختمان هستید حتماً در تمام مدت روشن بودن وسیله ، گوشه پنجره چادر و یا اتاق را برای تهویه هوا باز بگذارید.

3- هرگز در داخل اتومبیل با موتور روشن نخوابید، حتی برای مدت کوتاه، این کار سبب بروز مسمومیت کشنده با گاز سمی مونوکسید کربن خواهد شد.

4- اگر محل جدیدی را برای اسکان موقت در نظر دارید، جهت کاهش احتمال بروز مسمومیت با گاز مونوکسید کربن، از استاندارد بودن و سلامت عملکرد وسایل گرمایشی ( بخاری نفتی و گازی)، آبگرم کن و پکیج دیواری محل اسکان خود و دودکش این وسایل مطمئن شوید.

5- علائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن را بشناسید. این علائم شامل سردرد، سرگیجه، سوزش گلو، درد قفسه سینه، تنگی نفس، تهوع و استفراغ، خواب آلودگی و کاهش سطح هوشیاری است. این علائم را با مسمومیت غذایی یا دیگر بیماری های شایع در سفر اشتباه نگیرید.

6- چنانچه دریک محیط بسته که بخاری نفتی یا گازی، منقل یا پیک نیک و یا شومینه در آن روشن بوده حضور داشته اید و دچار علائم مسمومیت با گاز مونواکسید کربن شده اید، سریعاً سایر افراد را در جریان بگذارید و فوراً محیط را ترک نموده و به هوای آزاد بروید.

7- اگر شخصی با گاز مونوکسید کربن در تماس بوده و دارای علائم مسمومیت با این گاز می باشد، فوراً او را به فضای آزاد برده و با اورژانس 115 تماس حاصل نمایید و یا او را به اورژانس بیمارستان ها یا درمانگاه ها برسانید.

8- نوزادان و کودکان، افراد مسن، زنان باردار و افرادی که دارای ناراحتی های قلبی عروقی هستند، چنانچه با گاز مونوکسید کربن در تماس بوده اند، حتی در صورت نداشتن علائم، حتماً باید توسط پزشک معاینه شوند.

دکتر «مسعود قنبریان» رئیس گروه سلامت محیط معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز