رمضان ماه مهمانی خدا، ماه نزول رحمت و برکات بی پایان پروردگار است. روزه داری در ماه مبارک رمضان علاوه بر آثار روحی و معنوی، اثرات جسمانی بسیار ارزشمندی دارد. پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: (( صوموا تصحوا، یعنی روزه بگیرید تا سالم باشید)).

در طول روزه داری، دستگاه گوارش برای چندین ساعت خالی می ماند و در واقع این دستگاه و سیستم اعصاب مرکزی که در هضم و جذب مواد غذایی دخالت دارند، استراحت می کنند و بعد از روزه داری به نحو بهتری اعمال خود را به انجام می رسانند. همچنین روزه داری در پیشگیری و یا کنترل بیماری هایی که عادات غذایی ، چاقی و اضافه وزن در بروز آنها نقش دارند بسیار موثر است.  بنابراین داشتن یک رژیم غذایی متعادل و مناسب در ماه مبارک رمضان و پرهیز از عادات غذایی غلط بسیار اهمیت دارد، تا هم از برکات معنوی این ماه برخوردار شویم و هم به حفظ و ارتقا سلامتی خود کمک کنیم.

تغذیه  صحیح در ماه مبارک رمضان مانند سایر اوقات، به معنی رعایت دو اصل تنوع و تعادل در برنامه ی غذایی است. «تنوع » به معنی استفاده از تمام گروه های غذایی اصلی شامل نان و غلات، شیر و لبنیات، سبزی ها، میوه ها و گوشت و حبوبات می باشد. «تعادل » بدین معنی است که از همه ی گروه های غذایی به مقدار کافی مصرف شده و از کم خوری و پرخوری پرهیز شود. افراد روزه دار همانند زمانی که روزه نیستند  بهتر است سه وعده غذا مصرف کنند که این وعده ها شامل افطار، شام و سحر می باشد.

ویژگی های یک وعده غذایی  مناسب در سحر

1- وعده سحری به هیچ وجه نباید حذف شود، زیرا این وعده غذایی، مواد مغذی لازم و انرژی مورد نیاز برای تمرکز و فعالیت روزمره را تامین می کند. اشخاصی که بدون سحری اقدام به روزه گرفتن می کنند در طول روز دچار افت قند خون، کاهش تمرکز و توان کاری می شوند این عوارض هیچ ارتباطی به روزه گرفتن ندارد و نتیجه تغذیه نامناسب است.

2- بهتر است وعده  غذایی مصرفی در وعده سحر خصوصیات و ویژگیهای  وعده ناهار را داشته باشد تا از ایجاد گرسنگی در طول روز پیشگیری شود. انواع چلوخورش های کم چرب و همچنین پلوهای مخلوط با حبوبات و سبزیجات (مانند عدس پلو، لوبیاپلو، سبزی پلو) به همراه یک منبع پروتئینی کم چرب مثل مرغ، گوشت یا ماهی انتخاب مناسبی برای وعده سحری هستند.

3- نکته قابل توجه این است که پرخوری کردن در وعده سحری نه تنها باعث کاهش حس گرسنگی در طول روز نمی شود بلکه باعث عوارض گوارشی مثل نفخ، درد شکم و ترش کردن (بازگشت اسید معده به مری) می شود.

4- برای پیشگیری از تشنگی در طول روز باید از مصرف غذاهای شور، چرب و سنگین، سرخ شده، ماکارونی، ته دیگ، انواع آش، کوکوها و همچنین چای پررنگ و قهوه در وعده سحری خودداری گردد.

5- مصرف انواع سبزیجات، سبزی خوردن و همچنین ماست کم چرب و دوغ کم نمک در کنار وعده سحری بسیار مفید هستند

6- مصرف بیش ازحد آب در هنگام سحر، کمکی به رفع تشنگی در طول روز نمی کند زیرا در ساعت های ابتدایی روز از طریق ادرار دفع میگردد. مصرف سبزیجات، سالاد و میوه های آبدار مانند هندوانه، طالبی و گرمک و همچنین دانه های جذب کننده آب مثل تخم شربتی و خاکشیر در پیشگیری از تشنگی و تأمین آب مورد نیاز بدن در طول روز مؤثر است.

7- از خوردن چای زیاد خصوصاً پر رنگ در هنگام سحر و نیز نوشیدنی های کافئین دار باید اجتناب شود زیرا باعث دفع ادرار زیاد و همچنین تشنگی در طول روز می شوند..

«مریم مهارت» رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز