اهمیت ایمنی در مدارس از آنجایی نشات می‌گیرد که دانش آموزان ساعت زیادی را در مدرسه می‌گذارنند. پس اهمیت دادن به ایمنی مدارس و ایمنی دانش‌ آموزان در مدارس یکی از مهمترین دغدغه های مسوولان و والدین کودکان به شمار می‌آید.

دانش آموزان یک مدرسه بیشترین جمعیت آن مکان را تشکیل می‌ دهند. با آموزش نکات دقیق و کاربردی می‌توانیم به آنها کمک کنیم تا در شرایط اضطراری بهترین تصمیم را بگیرند. آموزش ها باید در قالب مانور و آموزش عملی انجام گیرد تا دانش آموزان به آن به چشم یک فعالیت فوق برنامه نگاه کنند و مشارکت همگانی داشته باشند. نکاتی از قبیل نحوه برخورد با آتش سوزی و نکاتی عملی در زمان زلزله باید به دانش آموزان آموزش داده شود. این کار می تواند به عنوان یک پروژ تحقیقاتی به آنها سپرده شود که می تواند موضوعات تحقیق در مورد ایمنی و شرایط اضطراری، نظافت مدارس را شامل شود که انتشار آنها می تواند در قالب بروشور، روزنامه دیواری، مقاله و موارد مشابه انجام شود.

هر چند خطراتی همچون زلزله و آتش سوزی در بالای فهرست خطرات در مدارس قرار می گیرد، اما خطرات فقط در قالب زلزله و آتش سوزی اتفاق نمی افتد. اصول ایمنی در مدارس باید به صورت کامل رعایت شود. محیط مدرسه باید به شکلی ساخته شود که کودکان در زمان عادی و در اثر افتادن، لیز خوردن، نشستن در پشت میز و سایر موارد نیز از خطرات احتمالی به دور باشند.

ایمنی در ساختمان مدارس

برای ایمنی در ساختمان مدارس، ایجاد پله هایی با سطح عریض و ارتفاع کوتاه مجهز به نرده و دستگیره یکی از مهمترین نکات ایمنی برای دانش آموزان است. تعداد پله ها در هر پلکان از سه پله کمتر نباشد. وجود یک یا دو پله باعث به هم خوردن تعادل حرکتی دانش آموزان می شود. پلکان های با تعداد بیش از سه پله باید دارای نرده محافظ باشد.

اهمیت نور کافی در مدارس

نور درست و کافی تاثیر بسیاری بر بینایی و سلامت چشم دانش آموزان دارد، از این جهت ایجاد نور کافی در کلاس درس مناسب با ساعات شبانه روز و متناسب با شرایط مختلف فصل ها، برای تامین ایمنی و سلامت در مدرسه بسیار مهم است. درهای فضاهای آموزشی باید طوری نصب شود که جهت بازشوی آنها به طرف خارج باشد.

انتخاب مکان مناسب برای در

در سالن ها بهتر است در خروجی وسط دیوار نصب شود. در مدارس نباید از درهای بادبزنی دو لنگه، به ویژه نوع سنگین آن استفاده شود. در جلوی پلکان و سراسر هر طبقه باید درب ایزوله ضد دود وجود داشته باشد که از نفوذ دود به طبقات بالا جلوگیری شود. برای جلوگیری از سقوط کودکان از پنجره در طبقات بالاتر لازم است از حفاظ استفاده شود. پنجره ها باید از داخل و بدون استفاده از وسایل و ابزار قابل باز شدن باشد. محل نصب پنجره نباید طوری باشد که در موقع باز شدن ایجاد برخورد کند و پنجره ها به سختی باز شود.

پریزها در ارتفاعی استاندارد و به دور از دسترس کودکان قرار بگیرد و پریزهای بدون استفاده دارای محافظ باشند. تمامی شبکه برق رسانی مدرسه باید مجهز به سیستم اتصال به زمین باشد تا احتمال برق گرفتگی تا حد زیادی کاهش یابد. گرفتن انشعابات بیش از یک عدد از یک پریز می‌تواند موجب گرم شدن سیم ها، اتصالی و آتش سوزی شود. تجهیزات برقی باید در جعبه مخصوص، در ارتفاع مناسب و دور از دسترس کودکان قرار بگیرد. 

نکات ایمنی برای دانش آموزان

آموزش نکاتی هر چند ابتدایی به کودکان باعث می‌شود که آنها چه در شرایط اضطراری و چه در طول روز عادی، این موارد را رعایت کنند و به این شکل تا حد زیادی از بروز خطرات جلوگیری می شود:

• در زمان بروز شرایط اضطراری دانش آموزان باید خونسردی خود را حفظ کنند.
• راه های خروجی را شناسایی کنند و به آرامی شروع به خارج شدن از کلاس کنند. برای این کار یادآوری در دوره های مختلف در کلاس ها و یا کل دانش آموزان در صف صبحگاهی می تواند مفید باشد.
• شماره تلفن آتش نشانی و اورژانس لازم است به کودکان آموزش داده شود.
• توصیه می شود دانش آموزان را تشویق کنیم در مانورها و فعالیت هایی که در زمینه ایمنی در مدارس برگزار می‌شود، شرکت کنند.
• در زیر پنکه سقفی و لامپ قرار نگیرید.
• در زمان بروز شرایط اضطراری از آسانسور استفاده نکنید.

دکتر «سعید یوسفی نژاد»، عضو هیات علمی گروه مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز