یکی از چالش های فصل سرما، مسمومیت با گاز مونوکسید کربن است
که هر ساله شاهد تکرار آن هستیم. گرچه وسایل گرمازا، گرمابخش محیط زندگی هستند،
اما رعایت نکردن اصول ایمنی در کاربرد آنها می تواند بسیار خطرناک باشد.

 

گاز مونوکسید کربن یک گاز بی رنگ و بی ‌بو است که موجب شده
به عنوان «قاتل پنهان» شناخته شود.
این گاز از اجاق‌ ها، وسایل گازی پخت و پز، دستگاه ‌های
حرارتی و هنگام سوزاندن چوب و زغال متصاعد می ‌شود. اگر این گاز سمی در
یک فضای محصور و بدون تهویه تجمع ‌یابد، بسیار خطرناک است. بنابراین توصیه می شود
قبل از سرد شدن هوا با رعایت نکات ایمنی و زمان کافی وسایل گرمایشی راه اندازی شود؛
چرا که بی احتیاطی در نصب و راه اندازی این وسایل منجر به خطرات ناشی از گاز
گرفتگی و مسمومیت با مونوکسید کربن، انفجار و سوختگی می شود.

قبل از روشن کردن وسیله گرمایشی با آزمایش های ساده می توان
از کارکرد صحیح دودکش مطمئن شد:

- قبل از اینکه وسیله گرمایشی را وصل کنیم،
درپوش دودکش روی دیوار را برداشته و شمع یا فندک روشن را به آستانه دودکش نزدیک کنیم.
چنانچه شعله به سمت داخل دودکش متمایل شد، نشانه کارکرد صحیح آن است. در غیر این ‌صورت
دودکش فاقد جریان مکش بوده و نصب وسیله حرارتی به آن بسیار خطرناک و ممنوع است.

- راه دیگر استفاده طناب و وزنه است که بالای پشت ‌بام
رفته و وزنه متصل به طناب را از داخل خروجی دودکش به پایین هدایت کنیم. اگر وزنه
در دهانه ورودی دودکش دیده شد، دلیل بر باز بودن لوله است.

- یا در حالی که وسیله گرمایشی روشن است با احتیاط کامل، دودکش داخل خانه وسیله
گرمایشی را لمس کنیم، اگر دمای بالا حس شد نشانه کارایی صحیح سیستم است؛ اما اگر
دودکش آن سرد بود نشانه مکش نکردن دودکش و کارکرد ناصحیح آن است که باید وسیله
گرمایشی را خاموش و به رفع عیب آن به کمک افراد واجد شرایط پرداخت.

دودکش نا ایمن با سهم 72 تا 77 درصد، بالاترین نقش را
در مسمومیت با گاز مونو اکسید کربن دارد.

نشانه های اولیه مسمومیت با مونوکسیدکربن

نشانه های اولیه ناشی از مسمومیت با مونوکسیدکربن، تا
حدی شبیه به آنفولانزا است، با این تفاوت که در آن تب وجود ندارد و اثرات آن شامل:
خواب آلودگی و خمیازه کشیدن بیش از حد، گیجی، ضعف و بی ‌حالی، امکان بروز سردرد
شدید، گاهی تهوع و استفراغ، پرش ‌های عضلانی و اختلال حرکتی، احساس نبض پر و
صدا دار در ناحیه شقیقه، افزایش فشارخون، گشاد شدن مردمک چشم و کاهش دید، رنگ
تیره پوست، رنگ پریدگی دور لب‌ ها و یا صورتی شدن آن، گاهی سفتی عضلات به ویژه
عضلات فک، قطع تنفس، تشنج، اغما و مرگ از جمله اثرهایی است که در مسمومیت با
گاز CO ممکن است ایجاد شود.

چگونگی برخورد با مسمومیت ناشی از گاز CO:

_ به سرعت از هوای آزاد تنفس کرده و درها و
پنجره‌ ها را باز کنیم.

_ وسایلی مانند اجاق‌ گاز و بخاری را خاموش کنیم.

_ یقه پیراهن، کمربند و لباس ‌های تنگ را باز کنیم.

_ در صورت امکان، عملیات اکسیژن‌ دهی به فرد مسموم را با
نهایت دقت شروع کنیم. راه‌ های هوایی فرد را باز نگه داشته و با اورژانس تماس بگیریم.

_ به یاد داشته باشیم که خارج کردن افراد مصدوم از محیط
آلوده و قرار دادن آنها در محیط باز از مهمترین اقدامات محسوب می‌شود.

«نگار میرزاد» مسوول مبارزه با بیماری های غیر واگیر
مرکز بهداشت شهدای والفجر