چرا باید مصرف نوشابه های انرژی زا را محدود کنیم؟
.
نوشابه های انرژی زا، نوشیدنی هایی هستند که حاوی مواد محرک (Stimulant) و اغلب دارای کافئین است، این نوشیدنی ها به عنوان محرک ذهنی و جسمی به فروش می رسند.
نوشابه های انرژی زا ممکن است گازدار یا بدون گاز و یا حاوی قند معمولی یا سایر شیرین کننده ها، عصاره گیاهان دارویی، بعضی ویتامین ها و اسید های آمینه باشد. بیشترین حداکثر میزان توصیه شده دریافت کافئین در روز 400 میلی گرم است که به طور تقریبی معادل چهار فنجان قهوه یا دو نوشابه انرژی زا است.
نوشابه های انرژی زا دارای اثرات محرک کافئین و قند است و باعث افزایش هوشیاری می شود، اما هیچ یک از سایر خواص مفید و سلامتی بخشی که در تبلیغات این محصولات ادعا می شود، در تحقیقات علمی به اثبات نرسیده است.
اثرات مضر
1. طبق آمارها سالانه 10 تا 20 هزار مورد مراجعه به اورژانس، مرتبط با مصرف نوشابه های انرژی زا در آمریکا گزارش شده است. مصرف بیش از حد این نوشابه ها در ابتدا ممکن است باعث احساس سرخوشی (Euphoria) شود، اما پس از آن ممکن است عوارضی چون عصبی شدن، بدخلقی، بی قراری، بی خوابی، افزایش ادرار، سوء هاضمه، تهوع و به هم خوردن ریتم ضربان قلب در فرد رخ دهد. _ تحقیقات نشان داده است که مصرف این نوشیدنی ها باعث افزایش بیش فعالی در کودکان می شود.
2. مصرف دو عدد یا بیشتر نوشابه انرژی زا در روز، میزان دریافت کافئین را از حد مجاز توصیه شده افزایش می دهد. مواد محرک دیگر نظیر جینسینگ نیز اثرات کافئین را تشدید می کند. میزان کافئین در انواع این نوشیدنی ها بسیار متغیر است و بعضی از تولیدکنندگان خارجی نیز به دلیل بعضی خلاء های قانونی، از درج میزان کافئین روی محصول خودداری می کنند.
3. این نوشابه ها ممکن است در اثر افت ناگهانی انرژی بدن که مدتی پس از مصرف آن ها رخ می دهد، باعث بروز تشنج شود.
4. مصرف این نوشیدنی ها به همراه بعضی داروهای ضد افسردگی نیز باعث اتساع مردمک چشم می شود.
5. اغلب نوشابه های انرژی زای متداول، فاقد الکترولیت های موردنیاز بدن است و با ورود کافئین و قند به جریان خون باعث افزایش دفع آب از بدن می شوند. کاهش یک درصد آب بدن نیز باعث کاهش 10 درصدی توانایی عملکردی بدن می شود.
نکته پایانی
اثرات محرک نوشابه های انرژی زا را نمی توان انکار کرد، اما توجه به مضرات مصرف نادرست و بی رویه آنها را نباید از یاد برد. مهمترین ترکیب مؤثر در این محصولات کافئین است و بعضی انواع نوشابه های انرژی زا دارای مقادیری بالاتر از حد مجاز توصیه شده دارند.
با این وجود به دلیل اطلاع رسانی ناکافی در مورد این فرآورده ها، شاهد مصرف نوشابه های انرژی زا در کودکان و نیز عرضه آنها در باشگاه های ورزشی هستیم. همچنین ممکن است مادران باردار و شیرده و افراد دارای بیماری های قبلی عروقی نیز بدون اطلاع از خطرات احتمالی، این فراورده ها را مصرف کنند که این مسئله لزوم توجه بیشتر دستگاه های قانونگذار و نظارتی را می طلبد./ف.نوروزی فرد
«وحید بااقبالی» دکترای تخصصی علوم و صنایع غذایی دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز
نظر دهید