استئوپروز (پوکی استخوان) با کاهش تراکم و کیفیت استخوان همراه است. به دلیل کاهش تراکم بافت استخوانی، استخوان شکننده شده و خطر شکستگی در این بیماران به شدت افزایش می یابد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز و به نقل از «وب دا» وزارت بهداشت، طبق آمارهای جهانی در بیش از 50درصد از زنان یائسه و 30درصد از مردان بالای 60 سال، دست کم یک بار شکستگی (معادل حدود 25000 شکستگی در روز و حدود 9 میلیون شکستگی در سال) اتفاق می افتد.

در سن 50 سالگی، از هر دو زن و از هر پنج مرد، یک نفر در طول زندگی خود دچار دچار شکستگی می شود و در اکثر موارد، این سوانح با شکستگی های ثانویه در آینده، عوارض قابل توجه جسمی و روحی و حتی مرگ زود هنگام همراه است.
پوکی استخوان بیماری خاموش نیز نامیده می شود؛ چرا که در مراحل اولیه علامتی ندارد و در واقع پوکی استخوان با عوارض خود مشخص می شود که عبارتند از:

• شکستگی خود به خودی یا با کمترین ضربه به استخوان به ویژه در نواحی کمر، لگن و مچ دست
• درد شدید کمر در نقطه ای خاص که می تواند بر شکستگی مهره دلالت کند.
• قوز پشت که موجب انحنای پشت می شود.
• کوتاه شدن قد نسبت به دوران جوانی به میزان بیش از ۲/۵ سانتی متر

این یک واقعیت است که زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند. عوامل مختلف در ابتلا به این بیماری نقش دارد که از جمله موارد مهم آن می توان به عوامل باروری اشاره کرد:

• سن شروع قاعدگی
• بارداری
• شیر دادن به نوزاد
• استفاده از قرص های پیشگیری از بارداری
• درمان جایگزینی هورمونی
• یائسگی

بنابراین سنجش تراکم استخوان ( BMD ) برای تشخیص استئوپروز و خطر شکستگی ناشی از آن، ضروری است.

دوری از عوامل خطر قابل کنترل که برخی از آنها در زیر آورده شده است، باعث پیشگیری از پوکی استخوان می شود:

1. -     کنترل مناسب وزن: از لاغری یا چاقی بیش از حد اجتناب شود.
2. -      داشتن تغذیه مناسب: مصرف صحیح مواد غذایی به ویژه غذاهای حاوی کلسیم و ویتامین D
3. -     انجام فعالیت فیزیکی مداوم و متعادل: داشتن دست کم ۳۰ دقیقه پیاده روی روزانه روش مناسبی برای جلوگیری از پوکی استخوان است.
4. -      کنترل مصرف داروهایی که سبب پوکی استخوان می شود.

چگونه خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش دهیم؟

• اگر سنتان بین ۱۰ تا ۲۰ سال است؛ باید استخوان هایتان را سرشار از کلسیم کنید. در این دوره سنی، شما روزانه به دست کم ۱۲۰۰ میلی گرم کلسیم نیاز دارید که در این زمینه نوشیدن ۳ لیوان شیر در روز، استفاده از ماست پنیر و سبزی هایی با برگ تیره، به دریافت کلسیم کمک می کند. همچنین توصیه می شود از نوشیدن نوشابه خودداری کنید.
• اگر سن شما بین ۲۰ تا ۳۵ سال است؛ باید بدانید که در این سنین استخوان ها به راحتی ساخته نمی شود، اما در همین سنین به بیشترین میزان قدرت خود می رسد. ورزش و دریافت کلسیم در این سال ها بسیار مهم است.
• اگر سن شما بین ۳۵ تا ۵۰ سالگی است‌؛ ممکن است روند کاهش تراکم استخوان هایتان آغاز شده باشد. اغلب زنان در سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی یائسه می.شوند. اگر قبل از ۴۵ سالگی یائسه شده اید، توصیه می شود به پزشک مراجعه کنید.

دکتر «علی هاشمی»، متخصص جراحی استخوان و مفاصل، فلوشیپ جراحی زانو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز