وزن گیری مادر برای رشد و تکامل مطلوب جنین ضروری است. نوزادانی که مادرانشان در دوران بارداری وزن گیری کافی نداشته اند، کم وزن به دنیا می آیند. خطر تولد نوزاد کم وزن در مادران لاغر، دو برابر بیشتر از مادران با وزن طبیعی است.

زنان لاغری که قبل و حین بارداری از برنامه غذایی مطلوبی برخوردار نبوده اند، با دریافت ناکافی کالری و مواد مغذی مواجه می شوند. این مادران اگر پس از زایمان نیز دچار فقر غذایی باشند، دچار کم خونی نیز می شوند، بنابراین مداخلات تغذیه ای برای بهبود وضع تغذیه زنان باردار لاغر ضروری است.

در بارداری توجه به یک سری نکات از جمله افزایش وزن مناسب دوران بارداری با توجه به BMI فرد قبل از بارداری، داشتن رژیم غذایی متعادل شامل استفاده از تمام گروه های غذایی و دست کم سه وعده اصلی و سه میان وعده، تمرین های ورزشی مناسب و مصرف مکمل های ویتامینی و مواد معدنی موردنیاز ضروری است.

دریافت ناکافی مواد غذایی در دوران بارداری، یکی از دلایل وزن گیری ناکافی در این دوران است، علاوه بر دریافت ناکافی مواد غذایی، عوامل دیگری مانند کم اشتهایی، فعالیت زیاد بدنی، مشکلات بهداشتی، تهوع، پایین بودن قدرت خرید مواد غذایی و کاهش جذب مواد مغذی به دلیل وجود عفونت، از دلایل لاغری زنان در دوره بارداری است.

یک رژیم غذایی سالم و متعادل در دوران بارداری، به کاهش برخی از علائم بارداری مانند حالت تهوع و یبوست نیز کمک می کند.

خانم های باردار لاغر، نیاز به افزایش وزنی بیش از خانم های باردار با وزن طبیعی دارند، بنابراین لازم است با به کار بردن توصیه های تغذیه ای مناسب، میزان کالری دریافتی و وزن آنان را افزایش داد.

راه های افزایش اشتهای مادران باردار لاغر عبارتند از:

کشیدن غذا در بشقاب بزرگتر

استفاده از سبزی های رنگی در غذا به منظور زیبا کردن غذا و افزایش اشتها.

استراحت کافی در طول روز. (خانم های باردار لاغر باید حتماً در طول روز ساعاتی را استراحت کنند)

جلب حمایت همسر و اعضای خانواده برای ایجاد محیطی توام با آرامش و کمک به او در انجام کارهای روزمره به منظور کاهش حجم کارهای خانم باردار.

همچنین با مقوی کردن و  مغذی کردن غذاها می توان به افزایش وزن آنها کمک کرد.

راه های افزایش دریافت انرژی و مقوی کردن غذاها عبارتند از:

استفاده از عسل، خرما، شیره انگور و شیره خرما همراه با صبحانه

استفاده از حداقل دو میان وعده شامل بیسکویت ترجیحاً سبوس دار، نان و پنیر، نان و سیب زمینی، نان و تخم مرغ ،نان و خرما همراه با یک لیوان شیر و انواع میوه در فواصل وعده های غذایی اصلی.

مصرف مقدار بیشتری از گروه نان و غلات مثل نان برنج و ماکارونی، خانم های باردار لاغر می توانند روزانه تا ۱۱ سهم از این گروه که معادل ۳۳۰ گرم نان یا ۷۷۰ گرم برنج پخته، مصرف کنند.

استفاده بیشتر از سیب زمینی در انواع غذاها .

استفاده از از لبنیات پرچرب و بستنی های پاستوریزه و میوه های شیرین و انواع خشکبار به عنوان میان وعده

اضافه کردن مقداری کره به غذا در هر وعده غذایی و یا روغن زیتون داخل سالاد

استفاده از قلم گوسفند و گاو در طبخ غذاها

راه های مغذی کردن وعده غذایی (افزایش دریافت پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی)

افزایش دریافت گروه های هرم غذایی مانند گروه شیر و لبنیات، گوشت و تخم مرغ، حبوبات و مغزها و میوه ها و سبزی ها.

راهکارهایی ساده برای دریافت بیشتر انواع گروه های غذایی:

استفاده از شیر، ماست، پنیر و بستنی به عنوان میان وعده مانند نان و ماست، نان و پنیر، شیر برنج  و امثال آن. خانم های باردار لاغر می توانند روزانه تا ۴ سهم از مواد این گروه مصرف کنند.

مصرف دوغ کم نمک و غلیظ و بدون گاز در وعده های غذایی

استفاده از کشک در غذاهایی نظیر آش کشک، آش دوغ و کشک بادمجان در برنامه غذایی روزانه

استفاده بیشتر از غذاهای تهیه شده با انواع گوشت ها، کتلت کباب و انواع خورشت

استفاده بیشتر از تخم مرغ به عنوان میان وعده یا همراه با غذا مانند عدس پلو یا رشته پلو همراه با خاگینه و یا استفاده از غذاهای تهیه شده با تخم مرغ مانند انواع کوکو و کتلت.

استفاده از غذاهای تهیه شده با انواع حبوبات مانند عدسی و خوراک لوبیا

مصرف انواع خشکبار و مغزها به عنوان میان وعده.

استفاده از سبزی ها و میوه ها به عنوان میان وعده

استفاده بیشتر از غذاهای تهیه شده با سبزی ها انواع آش، سوپ، برخی از خورش ها و کوکوها.

«فاطمه ایزدی» کارشناس ارشد تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرستان خرامه