افسردگی از شایع ترین و مهم ترین بیماری های روانپزشکی در بین گروه بزرگسال است و به علت شیوع زیاد آن در اغلب کشورهای دنیا، هم اکنون به لحاظ شیوع، در رده چهارم جهان قرار دارد.

افسردگی، یکی از اختلالات خلقی است که با درجات مختلف از غمگینی، یاس، ناامیدی، تنهایی، شکست و تردید و احساس گناه همراه است، تا حدی که آن را به عنوان سرماخوردگی روانی نام می‌برند.

این بیماری توانمندی انسان را در رفتار و عملکرد، تفکر و احساس تحت تأثیر قرار می‌دهد، فرد به نوعی منزوی و گوشه‌گیر می‌شود و ارتباط او با اطرافیان کاهش می‌یابد.

دامنه اختلال افسردگی از احساس ناتوانی، بی‌کفایتی و بی‌میلی به زندگی شروع شده و در مراحل بالاتر و گذشت زمان به پوچی و آسیب به خود سوق داده می‌شود. افراد افسرده احساس ناتوانی و کرختی دارند و در بعضی مواقع نیز احساس توانمندی، حرکت مضاعف، بی‌قراری و انرژی حرکتی زیادی از خود نشان می‌دهند؛ این افراد اغلب به زندگی امیدوار نیستند، آینده را تاریک و تمام شده می‌بینند، قدرت کلام آنها ضعیف شده و در فعالیت‌های اجتماعی حضور کمتری دارند. 

علایم افسردگی

اگر  فردی  پنج نشانه و یا تعداد بیشتری  از  نشانه های زیر در طول مدت دو هفته داشته باشد و از بین این پنج نشانه، دو نشانه خلق افسرده و فقدان علاقه یا لذت بارز باشد، می توان گفت این فرد از افسردگی رنج می برد.

نشانه‌های عاطفی‌

• فرد احساس گناه دارد و خود را بی ‌ارزش و بی‌ کفایت می ‌داند.       
• دارای احساس ترس و اضطراب و دلهره و بی ‌قراری است.   
• زودرنج، غمگین و بی‌حوصله ‌است و اغلب  اوقات خلق‌ فرد گرفته است.

نشانه های جسمی‌

• احساس خستگی دائمی می کند و سعی دارد کارها را به تأخیر بیاندازند.              
• اختلال در خواب (پرخوابی یا کم‌ خوابی) و خوردن (کم ‌خوری یا پرخوری همراه با کاهش یا افزایش شدید وزن) پیدا می‌کند.
• از مشکلات بدنی مثل درد معده، حالت تهوع، سردرد و موارد مشابه صحبت می‌کند، بدون آنکه علائم بیماری جسمی در فرد دیده شود.

نشانه‌های اجتماعی و ارتباطی‌

• در ارتباط اجتماعی با دیگران ضعیف است و اغلب گوشه‌گیری می‌ کند.
• نسبت به ظاهر و آراستگی خود توجه ندارد.    
• در صورت نبود موفقیت، خود را مسوول ناکامی و شکست می‌ داند.

نشانه های شناختی‌

• نگرانی و دلواپسی شدید ذهنی نسبت به سلامتی خویش دارد.                     
• در تصمیم‌گیری، ضعیف عمل می‌کند.
• کاهش تمرکز و درک دارد.       
• افکار و احساس اسیب به خود در سر دارد. 

عوامل موثر بر کاهش افسردگی شامل تنفس عمیق، آرام سازی یا ریلکسیشن، تصویرسازی ذهنی یا رویاپردازی، ورزش، فعالیت های فیزیکی ( هنری / کشاورزی و...)، انجام کارهای مورد علاقه و سرگرم کننده، گوش دادن به موسیقی آرام یا مطالعه کتاب، تمرکز روی جنبه های خوشایند زندگی و تمرکز روی نقاط قوت و موفقیت های فرد است.

«راضیه جامعی»، کارشناس واحد سلامت روان مرکز بهداشت شهدای انقلاب