در بخش نخست این مطلب گفته
شد میکروبیوتا مجموعه ای از میکروارگانیسم ها است که در قسمت های مختلفی از
بدن از جمله دستگاه گوارش زندگی می کنند. 300 تا 500 نوع باکتری مختلف در روده
انسان زندگی می کند که به طور تقریبی دارای دو میلیون ژن هستند. این باکتری ‌ها به
همراه سایر میکروارگانیسم ها مانند قارچ، ویروس و انگل ها میکروبیوتا یا میکروبیوم
را تشکیل می ‌دهند. همچنین اینکه میکروبیوتای هر فرد مانند اثر انگشت منحصر به فرد
است و با میکروبیوتای فرد دیگر متفاوت است. میکروبیوم از بدو تولد شکل می‌گیرد.
در بخش دوم به این موضوع می پردازیم که چگونه می توان یک میکروبیوتای سالم
داشت؟

 

تاثیر رژیم غذایی بر
میکروبیوتای روده

می ‌توان با مصرف یک رژیم
غذایی سرشار از مواد مغذی که دارای غذاهای غنی از فیبر مانند میوه، سبزی ها و غلات
کامل است شروع کرد. رژیم غذایی غربی که شامل میزان زیادی از چربی و قد و میزان کمی
از فیبر است می‌ تواند باعث از بین بردن بعضی باکتری های مفید روده و کاهش تنوع
این باکتری ها شود.

رژیم غذایی می ‌تواند بر
ترکیب میکروبیوتا تاثیر بگذارد. تغییر در غذاهای مصرفی باعث تغییر در نوع باکتری
های موجود در فلور روده می شود. بخشی از تفاوت در پاسخگویی افراد به رژیم غذایی
نیز می ‌تواند به میکروبیوتای روده آنها مربوط باشد. باکتری های روده متابولیسم ما
را تحت تاثیر قرار می ‌دهد و تعیین می ‌کند که ما چه میزان کالری و چه نوع مواد
مغذی را از غذا دریافت می کنیم.

در اینجا به مواد غذایی موثر
بر سلامت روده و میکروبیوم می پردازیم.

پروبیوتیک ها:

پروبیوتیک ها دارای باکتری
های مفید مشابه باکتری های مفید روده است. مصرف پروبیوتیک ها می تواند باعث افزایش
باکتری های مفید روده و بهبود تعادل آنها شود. البته این باکتری ها انواع متفاوتی
دارد و هر کدام اثر متفاوتی بر بدن می گذارد.

پروبیوتیک ها می‌ توانند
سیستم ایمنی را قوی تر کنند. آنها همچنین ممکن است باعث ارتقای سلامت دستگاه گوارش
شوند؛ به ویژه اگر فرد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر باشد. بعضی از پروبیوتیک
ها ممکن است علایم آلرژی و عدم تحمل لاکتوز را بهبود دهند. البته چون میکروبیوم هر
فرد منحصر به فرد است میزان پاسخ به درمان و اینکه اصلا به درمان پاسخ دهد متفاوت
است. در این زمینه نیاز به تحقیقات بیشتر وجود دارد.

منابع غذایی پروبیوتیک شامل غذاهای
تخمیری مانند ماست، کفیر و پنیر کهنه است که باکتری های بیفیدوباکتر و لاکتوباسیلوس
را داراست. ترشی سبزی هایی مانند پیاز، خیارشور و کلم ترش نیز حاوی پروبیوتیک است. پروبیوتیک ها ممکن است باعث جذب
بهتر کلسیم و افزایش رشد باکتری های مفید روده شود.

چه کسانی به مکمل پروبیوتیک
نیاز دارند؟

پروبیوتیک ها به صورت مکمل تجاری
نیز موجود است. بیشتر افراد سالم نیاز به دریافت مکمل پروبیوتیک ندارند. اطلاعات
زیادی در مورد ایمن بودن مکمل های پروبیوتیک تجاری در طولانی مدت وجود ندارد.
تاکنون این مکمل ‌ها عوارض جانبی کمی به صورت نفخ و گاز داشته اند؛ اما به دلیل
اینکه این مکمل ها حاوی باکتری هستند، می ‌توانند باعث ایجاد عفونت در افراد با
سیستم ایمنی ضعیف، افراد تحت شیمی درمانی، افراد دریافت کننده پیوند و افرادی که
بخش عمده‌ ای از دستگاه گوارش آنها برداشته شده است شوند.

پره بیوتیک ها:

پره بیوتیک ها به عنوان غذای
باکتری های مفید روده عمل کرده و باعث افزایش رشد باکتری های مفید و افزایش تنوع
آن ها می شود. پره بیوتیک ها شامل غلات کامل، سبوس گندم، آرد گندم کامل، بلغور جو
دوسر، لوبیای سویا، سبزی های سبز، پیاز، سیر، مارچوبه، تره فرنگی، کنگر فرنگی،
موز، عسل، شربت ذرت و حبوبات است. نبود دسترسی باکتری های روده به غذا مانع
رشد آنها می شود. تکثیر باکتری های مفید در روده باعث می شود که باکتری های مضر
فضای کافی برای رشد نداشته باشند. همیشه باید تعادل بین باکتری های مفید و مضر
موجود در روده وجود داشته باشد.

در بخش سوم این مطلب که در
روزهای آینده در این پایگاه خبری منتشر می شود، به تاثیر برخی مواد غذایی بر سلامت
روده اشاره می کنیم./ف.نوروزی فرد

«فاطمه نوری پور» کارشناس
ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز