علت چاقی کودکان در کشور‌های توسعه یافته و همچنین در کشورهای در حال توسعه مدت‌ها است در دست بررسی است. چاقی کودکان می‌تواند بر سلامت جسمی، بهزیستی اجتماعی و عاطفی و عزت نفس کودکان تاثیر عمیقی بگذارد و این کودکان ممکن است با عملکرد ضعیف تحصیلی و کیفیت پایین زندگی مواجه شوند. 

همچنین اضافه وزن و چاقی در دوران کودکی می تواند تاثیرات قابل توجهی بر سلامت جسمی و روانی این افراد در سنین بزرگسالی بر جای بگذارد و ریسک ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر مانند دیابت و بیماری ‌های قلبی و عروقی را افزایش دهد. عوامل محیطی، کمبود فعالیت، الگوی نامناسب غذایی، سبک زندگی،  محیط فرهنگی و موارد مشابه، نقش اصلی را در افزایش چاقی در سراسر جهان بر عهده دارد.

مصرف غذا یک موضوع چند وجهی است که شامل انواع غذا‌های مصرفی، مکان صرف غذا، تهیه غذا و عادات غذایی سایر اعضای خانواده می شود.

نحوه تغذیه کودکان اغلب از سوی سرپرست آن‌ها تعیین می‌شود، بنابراین کودکانی که سرپرست آن‌ها عادات غذایی ناسالمی دارند و مقدار بیشتری چربی و روغن مصرف می‌کنند، در مقایسه با کودکانی که سرپرست­شان عادات غذایی مناسبی دارند بیشتر در معرض خطر چاقی قرار دارند. همچنین شواهد نشان می‌دهد خانواده‌­هایی که با یکدیگر غذا می‌خورند، الگوی غذایی سالم تری دارند.

کودکان با الگوگیری از والدین و هم­سالان خود، میزان مصرف و نوع غذایی که مصرف می‌­کنند را انتخاب می‌کنند. دسترسی آسان و قرار گرفتن مکرر در معرض غذاهای ناسالم عامل اصلی ایجاد این رژیم غذایی نادرست در کودکان است. رژیم غذایی متشکل از چربی‌ها، روغن، نوشابه‌‌ها و موارد مشابه، ریسک چاقی را افزایش می‌دهد.

مصرف بیش از حد غذاهای فست­ فود‌ در سال‌های اخیر به شدت با چاقی کودکان ارتباط دارد. مواد غذایی اولیه­ که در فست­فود‌ها استفاده می‌شود، موادی ناسالم با ارزش غذایی پایین و حاوی مقدار زیادی کالری است که استفاده بیش از اندازه از آن­ها منجر به چاقی، بیماری های قلبی عروقی، دیابت، فشارخون و بیماری هایی از این دست می‌شود. همچنین امروزه کودکان از ترکیبات غذایی ناسالمی مثل چیپس، پفک و شکلات در میان وعده های خود استفاده می کنند که اینگونه ترکیبات کالری بالا با ارزش غذایی اندک، سبب چاقی و افزایش وزن و کوتاهی قد در کودکان می شود.

همچنین محققان معتقد هستند که تلویزیون، بازی‌های رایانه‌ای و استفاده از تلفن‌های هوشمند یکی از عوامل بسیار مهم در ایجاد چاقی کودکان است، زیرا سبب بی تحرکی کودکان شده و در هنگام تماشای تلویزیون، کودکان بیشتر مایل هستند تا غذاهای شیرین و ناسالم که کالری زیادی دارند مصرف کنند.

برای جلوگیری از چاقی و افزایش وزن کودکان توصیه می شود:

• تا حد امکان، غذاهایی که مقدار زیادی کالری، چربی، شیرینی دارد و همچین نوشابه‌های قندی را از برنامه‌های غذایی خانواده­ خود حذف کنید.
• هنگام تهیه مواد غذایی از خرید غذاهای آماده، شیرینی‌­ها و موارد مشابه خودداری کنید، زیرا غذاهای آماده اغلب کالری فراوان و ارزش غذایی پایینی دارد و استفاده از آن­ها موجب چاقی می­شود.
•  برای کمتر شدن وزن کودکان بهتر است مقدار بیشتری سبزی ها، میوه‌ها و غذاهای سالم را در دسترس کودک قرار دهید.
• تا جایی که می‌توانید مصرف فست‌فود‌ها را برای کودکان خود محدود کنید، چرا که فست‌فودها یکی از مهم‌ترین علت‌های چاقی در کودکان است.
• سعی کنید وعده‌های غذایی را در خانه دور همدیگر و به موقع مصرف کنید، چرا که تاثیر به سزایی در کاهش وزن و به اندازه خوردن کودکان دارد.
• به کودکان خود یاد بدهید که آرام غذا بخورند و خوب غذای خود را بجوند./ف.نوروزی فرد

 «زهرا مصلی نژاد»، کارشناس ارشد تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز