امید به زندگی در میان جمعیت زنان در سراسر جهان افزایش قابل
توجهی داشته است و روند قابل توجهی را در کشورهای در حال توسعه تشکیل می دهد. رشد
سریع جمعیت چه از نظر طول عمر و چه از نظر تعداد در جهان، توجه جوامع را به
نیازهای سالمندان به خود جلب کرده است.

 

در سنین بالای 60 سال، مشکلات فیزیکی و روحی جدیدی پدیدار
شده که سالمندان را نسبت به قبل آسیب پذیرتر می کند. بیماری های جسمی آغازگر
اختلالات گوناگون در این گروه سنی است؛ به گونه ای که با شروع بیماری ها و گسترش
آن، این افراد به آرامی زمین گیر شده و از انجام فالیت های روزمره خود ناتوان می
شوند و استقلال آنها را دستخوش تغییر قرار می دهد.

با توجه به شهرنشینی، اشتغال سایر اعضای خانواده، حساسیت های
مربوط به نگهداری از این گروه سنی، بیماری های سالمندان، افزایش هزینه های
نگهداری، کاهش حافظه، مسائل ایمنی و مواردی از این دست، بعضی از خانواده ها مراقبت
از سالمندان را به خانه سالمندان واگذار می کنند. گاه نیز حضور در خانه سالمندان
به دنبال یک رویداد غیرمنتظره مانند بستری شدن در بیمارستان یا یک بیماری شدید اتفاق
می افتد.

سالمندان در خانه احساس امنیت، رفاه، هویت و مدیریت بر امور
را دارند؛ بنابراین ممکن است گمان کنند این جابجایی احساسات مطلوب آنها را از بین
می برد و این تغییر می تواند منجر به افسردگی، اضطراب و بی خوابی شود.

به طور کلی مطالعات نشان دهنده شیوع بالایی از اضطراب و
افسردگی در سالمندان در حین انتقال و در محیط خانه سالمندان است.

اگرچه این جابجایی برای خانواده های آنان نیز اقدامی استرس
زا و چالش برانگیز است؛ تصمیم برای حضور یکی از بستگان در خانه سالمندان می تواند
دردناک باشد و اغلب به علت احساس گناه و ترس به تاخیر می افتد.

برای جابه جایی سالمندان از خانه به سرای سالمندان می توان
سه فاز در نظر گرفت:

1)      مرحله پیش انتقال (برای
نخستین بار پذیرش در خانه سالمندان مورد بحث قرار می گیرد.)

2)      مرحله میانی انتقال (فرد
سالمند برای جابه جایی آماده می شود.)

3)      مرحله پس از انتقال(
زمانی که فرد در سرای سالمندان مستقر شده است.)

پس از جابجایی و در هفته های نخست، سالمندان تجربیات
نامطلوبی را سپری می کنند و این انتقال را یک رویداد استرس زا و چالش برانگیز
عاطفی بیان می کنند. همچنین سالمندان از این انتقال به عنوان یک تغییر ناگهانی در
هویت مستقل خود و روال طبیعی زندگی روزمره یاد می کنند.

در این زمان نقش مراقبان سالمندان اهمیت بالایی دارد؛ این گروه
با مراقبت های اصولی و ابراز درک و همدلی با سالمندان می توانند در کاهش غم و
اندوه سالمند، کمک به او برای خو گرفتن به محیط جدید و پیامدهای منفی این تغییر
موثر باشند. همچنین درمان های غیرپزشکی مانند موسیقی درمانی، ورزش های مناسب، کلاس
های آموزشی کاربردی و تفریح نیز می تواند در کنترل و کاهش این پیامدها موثر باشد.

یافته ها نشان می دهد استرس حاصل از جابجایی را می توان با
آمادگی قبلی و حمایت در هفته های اولیه پس از انتقال به کمترین میزان ممکن رساند.
برای جلوگیری از پیامدهای منفی، مراقبت های انتقالی را می توان با انتخاب خانه
سالمندان مناسب، استقبال گرم و ارائه اطلاعات پزشکی لازم و ضروری به مراقبان سلامت
بهبود بخشید.     

دکتر «عبدالرحیم اسداللهی»، عضو هیات علمی گروه ارتقای سلامت،
دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز