سیلاب عبارت از آب فراوانی ست که به سرعت جاری شده و طغیان
نماید، قسمتی از زمین را که در شرایط عادی زیر آب نیست، فرا گیرد. سیلاب ها از
جمله شایع ترین حوادث حوادث طبیعی بوده که اغلب در نواحی پست و در کنار دریا ها و
جوی های آب و در نزدیکی بندها ایجاد شده و سبب بروز خسارات مالی و جانی فراوانی می
شود.

 

انواع سیلاب ها

سیلاب های دریایی، سیلابهای آنی (سیلاب های سریع الوقوع)، سیلاب
های ساحلی سیلاب های شهری

علت های وقوع سیلاب ها

عوامل طبیعی شامل:

·        
ریزش
بارش های جوی سنگین (ناشی از تاثیرات تغییر اقلیم) روی سطوح نفوذ ناپذیر شهر؛

·        
بالا
آمدن سطح آب دریا و در یاچه؛

·        
ذوب
سریع برف ها و یخچال ها؛

·        
شکست
آنی بندهای آبی؛

·        
خشکسالی
که سبب کاهش نفوذپذیری خاک شده و بدین سبب آب با نرخ پائین به زمین جذب می شود.

عوامل انسانی شامل:

·        
قطع
کردن جنگل ها، بوته ها و از بین بردن فضای سبز در طبیعت

·        
نبود
شبکه کانال با ابعاد مناسب و مطلوب در سطح شهر

·        
نبود
سازه های کنترل و هدایت سیلاب

·        
تراکم
نفوس، ازدیاد ساختمان سازی ‌

·        
تصرف
و غصب مسیل ها و حریم رودخانه ها

·        
نبود
سیستم کانالایزسیون و فاضلاب شهری

·        
نبود
لایروبی و پاک کاری کانال های شهری بنا بر انبوه شدن کثافات

توصیه های لازم در مواجهه با سیل

اولین توصیه در مواجهه با سیلاب توجه به هشدارهای سازمان هواشناسی
و دستورالعملهای منطقه ای است. بر اساس تجربیات کسب شده بهتر است در هنگام شروع
سیل تمام افراد در منزل خود بمانند و بیرون نروند چون خطر بیرون رفتن بیشتر از
ماندن در منزل است. البته این در صورتی است که افراد نسبت به استحکام ساختمانی که
در آن زندگی می کنند یقین حاصل کرده باشند. علاوه بر این توصیه می شود قبل از وقوع
سیل به اندازه کافی غذا، آب و لوازم ضروری بهداشتی در منازل خود نگهداری کرده و
برای گذران زندگی از طبقات بالای ساختمان ها استفاده کنند.

همچنین در صورتی که ساکنان مناطق سیل خیز، وقوع سیل را پیش
بینی نکرده یا سرعت بالا آمدن آب به قدری است که فرصت جمع آوری و حمل اشیای
گرانبها را ندارند باید این اشیا را به سطوح فوقانی مثل طاقچه ها انتقال دهند.

علاوه بر این، در صورتی که سیل و طوفان بسیار شدید وجود
داشت یا احتمال تخریب سقف وجود داشت، از رفتن به قسمت های میانی پشت بام و نیز پشت
بام های شیب دار خوددداری شود.

ذکر این نکته را نباید از خاطر برد که سیل می تواند زیرسازی
ساختمان ها را ضعیف کرده و ساختمان های تضعیف شده را بسیار زود ویران کند، به همین
دلیل همواره تاکید می شود ساکنان مناطق سیل خیز از استحکام منزل خود یقین داشته
باشند.

همواره تاکید می شود تمامی افراد ساکن در این مناطق، در
هنگام ورود آب به خانه، به سطح آب در محیط اطراف خود توجه داشته باشند تا بتوانند
تخمینی از بالا آمدن سطح آب و میزان پیشرفت سیل داشته باشند.

نکته دیگر اینکه تا زمانی که از سلامت منابع آب یا آب لوله
کشی اطمینان حاصل نکرده اند از آب ذخیره شده استفاده نکنند. ضمن اینکه اگر می
خواهند به طور موقت از منزل خارج شوند به میزان کافی آب و مواد خوراکی و وسایل
ضروری و در کنار آن پوشاک کافی همراه خود داشته باشند، چرا که هر لحظه امکان دارد
در هنگام بروز سیل تا چند روز مجبور به بیرون ماندن از خانه و زندگی در محیط باز
باشند.

افرادی که در هنگام بروز سیل بیرون از منزل هستند باید
هنگام عبور از میان آب، بسیار مراقب باشند، چرا که حتی ارتفاع 15 سانتی متری آب با
جریان شدید کافی است تعادل انسان را بر هم زند. بنابراین می توان در صورت امکان،
از یک تکه چوب برای تخمین مسیر پیرامون خود و سطح زیر آب استفاده کرد.

تاکید می شود از تردد در نزدیک سدها و آب بندها باید خودداری
شود، ضمن اینکه باید تماس
خود را با آب باقیمانده از سیل به کمترین میزان رساند. زیرا احتمال آلودگی شدید آب
های روان ناشی از سیل زیاد است و سهل انگاری در این زمینه می تواند عواقب بدی به
دنبال داشته باشند.

 دکتر «میلاد احمدی مرزاله»، عضو هیات علمی گروه
سلامت در بلایا و فوریت های دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی شیراز