دیابت بارداری(GDM)

دیابت بارداری نوعی از دیابت است که تنها در دوران بارداری بروز می‌کند و طبق معمول در ماه‌ های آخر بارداری (بین هفته‌های 24 تا 28 بارداری) تشخیص داده می ‌شود.

ابتلا به دیابت حاملگی در این دوران از زندگی به معنای این نیست که قبل از بارداری دیابت داشته‌ اید یا بعد از آن دچار دیابت می شوید، اگر این بیماری به‌خوبی مدیریت نشود، می‌تواند احتمال بروز عوارض جدی برای مادر و جنین،  خطر ابتلای مادر به دیابت نوع 2 در آینده و احتمال ابتلای کودک به قند خون بالا را افزایش دهد.

علائم دیابت بارداری

در سه ماه دوم بارداری: افزایش سطح گلوکز خون مادر باردار، یکی از نشانه های اصلی قند خون بارداری است که امکان دارد هیچ نشانه ای در مادر باردار وجود نداشته باشد و فقط از طریق آزمایش خون (بین هفته های 24 و 28) مشخص شود.

در سه ماه سوم بارداری: خستگی، تاری دید، تشنگی بیش از حد، حالت تهوع، تکرر ادرار، قارچ‌ های واژینال و مثانه و عفونت‌ های پوستی.

چه کسانی در معرض دیابت بارداری هستند؟

زنان بالای 40سال

زنان با سابقه خانوادگی دیابت

زنان مبتلا به فشارخون بالا

زنان مبتلا به چاقی و اضافه‌ وزن قبل از بارداری.

اضافه‌وزن بیش از حد معمول در دوران بارداری.

بارداری چندقلویی.

تولد نوزاد قبلی با وزنی 4 کیلوگرم یا بیشتر.

سابقه ابتلا به دیابت در بارداری پیشین.

سقط جنین یا مرده‌ زایی بدون دلیل.

ابتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک  .(PCOS)

هدف از کنترل قند خون در بارداری:

کاهش خطر سقط جنین.

کاهش خطر زایمان زودرس.

کاهش خطر نارسایی‌های مادرزادی به ‌خصوص مواردی که روی مغز، قلب و ستون فقرات تاثیر می‌گذارد.

کاهش خطر رشد بیش از اندازه‌ جنین.

جلوگیری از بروز عوارض برای مادر مانند افزایش فشارخون، دفع پروتئین در ادرار، خطر عفونت مجرای ادرار و عفونت قارچی و افسردگی

پیشگیری از بروز عوارض برای جنین مانند هیپوگلیسمی (قند خون پایین)، اختلال تنفسی و زردی.

کلید طلایی کنترل صحیح قند خون در بارداری، اتخاذ یک رژیم غذایی متعادل است.

دیابت بارداری و رژیم غذایی

پیروی از برنامه غذایی مناسب به حفظ وزن ایده آل در دوران بارداری کمک می کند. به این منظور می توانید نکات زیر را رعایت کنید:

به جای کربوهیدرات ‌های ساده مانند برنج و نان تهیه شده از آرد سفید، از کربوهیدرات‌ های پیچیده نظیر حبوبات و غلات کامل استفاده کنید.

به جای پروتئین‌ های پر چرب، از پروتئین ‌های کم چرب مانند گوشت مرغ، ماهی و حبوبات استفاده کنید.

مقدار زیادی میوه و سبزی مصرف کنید.

تا جای ممکن از لبنیات کم چرب یا فاقد چربی استفاده کنید.

مصرف چربی های سالم مانند آجیل بدون نمک، دانه‌ها، روغن زیتون و آووکادو

در طول روز و در بین وعده‌ های اصلی، میان وعده مصرف کنید تا میزان قند خون شما در حد ثابتی باقی بماند.

از خوردن خوراکی‌ های حاوی قند و شکر فرآوری شده خودداری کنید.

مصرف غذاهای متنوع و مقوی مانند مواد غذایی سرشار از کلسیم (شیر و پنیر)، آهن (گوشت قرمز، مرغ و ماهی) و فولیک اسید (سبزی هایی که برگ های سبز تیره دارند).

در هر وعده غذایی خود مقداری کربوهیدرات مانند غلات کامل، برنج قهوه ای و حبوبات بگنجانید.

غذاهای فرآوری شده و فست فود کمتری بخورید تا میزان مصرف چربی اشباع شده را کاهش دهید.

از خوردن غذاها و نوشیدنی هایی که مقدار زیادی قند افزودنی دارند، بپرهیزید.

ورزش و فعالیت بدنی در افراد مبتلا به دیابت بارداری:

ورزش ممکن است به کنترل سطوح قند خون و بهبود پیامدهای مربوط به مادر و نوزاد کمک کند.

به هنگام ورزش، مصرف گلوکز ماهیچه‌ها بیشتر می‌شود و وقتی این اثر از بین رفت، عضلات برای مدتی نسبت به انسولین حساس‌تر می ‌شوند و در نتیجه سطح قند خون پایین می ‌آید.

برای این منظور به طور روزانه بهتر است به مدت 15 تا 30 دقیقه فعالیت‌های سبکی چون دوچرخه ‌سواری ثابت، یوگا و پیاده ‌روی کوتاه انجام شود.

«بهنوش سبحانی» کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه جامعه مرکز بهداشت شهرستان نی ریز