رژیم غذایی و تغذیه نقش کلیدی در تکامل دندان ها، لثه و
سلامتی بافت اطراف دهان دارد. تکامل اولیه دندان ها از ماه های دوم و سوم جنینی
آغاز می شود. معدنی شدن دندان ها از ماه چهارم شروع شده و تا سال های قبل از
نوجوانی ادامه می یابد که کلسیم، فسفر، روی، ویتامین های C و D موردنیاز است.

 

در فساد دندان فاکتورهای متعددی از جمله حساسیت سطح دندانی،
وجود برخی میکروارگانیسم ها و کربوهیدارت های قابل تخمیر در رژیم غذایی نقش دارد. مواد
غذایی از نظر تاثیر بر سلامت دندان به سه دسته تقسیم بندی می شوند:

مواد غذایی کاریوژن: موادی که دارای کربوهیدرات قابل تخمیر هستند و در زمان
تماس با میکروارگانیسم های دهان، می توانند سبب اسیدی شدن بزاق شده و فرآیند
پوسیدگی دندان را تشدید کنند. تمام انواع رژیمی قندها از جمله ملاس، عسل، شکر و
شربت ذرت کاریوژنیک هستند. دسرها و نوشابه های حاوی قند، شیرینی ها و کیک ها خواص
کاریوژنیک دارند.

مواد غذایی کاریواستاتیک: مواد غذایی که در فساد دندان دخیل نیستند و از سوی میکروارگانیسم
های دهان مصرف نمی شوند و در طی 30 دقیقه باعث اسیدی شدن بزاق نمی شوند. نمونه های
این مواد غذایی شامل مواد پروتئینی مانند تخم مرغ، ماهی، گوشت قرمز، ماکیان و بیشتر
سبزی ها، آجیل ها ، چربی ها، دانه های روغنی و ذرت بو داده است.

مواد غذایی آنتی کاریوژنیک: موادی هستند که در حفاظت دندان ها نقش دارند. آدامس بدون
قند دارای گزیلیتول و پنیر چدار کهنه از جمله مواد غذایی آنتی کاریوژنیک
هستند.

عوامل رژیمی
موثر بر سلامت دندان:

1. شکل و قوام ماده غذایی: هرچه ماده غذایی سریعتر از دهان عبور کند، کمتر
به دندان و لثه ها می چسبد در نتیجه آسیب کمتری وارد می کند.

2. مواجهه: هر چقدر زمان باقی ماندن نشاسته ها در دهان بیشتر
باشد آسیب بیشتری دارد.

3. ترکیب مواد غذایی: به عنوان مثال لبنیات به دلیل داشتن
کلسیم و فسفر خنثی کننده هستند به همین دلیل ترکیب آنها با مواد غذایی کاریوژن باعث
کاهش تاثیر مخرب آن ها می شود.

4. توالی و تکرر مصرف غذا: در هر بار استفاده از کربوهیدرات
های قابل تخمیر، افزایش اسیدیته در عرض 5 تا 15 دقیقه آغاز و به مدت 40 دقیقه
ادامه می یابد به همین سبب مصرف میان وعده های مکرر، پوسیدگی دندان را به طور قابل
ملاحظه ای افزایش می دهد. /101

«فاطمه نوری پور»
کارشناس ارشد تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز

پایان خبر