پزشک فوق تخصص غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شیراز یکی از باورهای غلط در جامعه را بی خطر بودن مصرف قندهای طبیعی مانند قند موجود در میوه ها و یا مواد غذایی مانند انجیر، توت و کشمش برای سلامت مبتلایان به بیماری دیابت عنوان کرد.

دکتر «مصباح شمس» در گفت و گو با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز به مناسبت اجرای پویش ملی سلامت که این روزها در سراسر کشور و استان فارس در حال برگزاری است، نسبت به اهمیت اجرای این پویش در آگاهی مبتلایان به دیابت و فشارخون از بیماری خود، ابراز امیدواری کرد.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به افزایش روزافزون مبتلایان به دیابت در جامعه امروزی در سطح دنیا و کشور ما، وجود برخی باورهای غلط نسبت به رژیم غذایی را موجب دامنه دار شدن پیامدها و خطرات بیماری دیابت در جامعه دانست و گفت: از جمله مهم ترین این موارد می توان به زیاده روی در مصرف قندهای طبیعی، همچنین بی توجهی به برنامه غذایی روزانه اشاره کرد.

دکتر شمس در این زمینه توضیح داد: دسته بندی قندهای مصرفی به دو گروه قندهای طبیعی و قندهای فرآوری شده یا مصنوعی، باور غلطی را نسبت به بی خطر بودن قندهای طبیعی برای سلامت بیماران مبتلا به دیابت در سطح عموم جامعه ایجاد کرده و این در حالی است که زیاده روی در مصرف قندهای طبیعی مانند قند موجود در انجیر، عسل، خرما، توت و کشمش نیز می تواند موجب بالا رفتن میزان قند خون در بیماران مبتلا به دیابت و تهدید سلامت آنان شود.

آیا دیابت قابل کنترل است؟

دکتر شمس در ارزیابی عوامل اثربخش در پیشگیری و کنترل بیماری دیابت، رتبه نخست را به رژیم غذایی مناسب در کنار فعالیت بدنی اختصاص داده و می افزاید: توجه آگاهانه فرد نسبت به سلامت برنامه غذایی خود، همچنین ورزش و فعالیت بدنی می تواند خطر سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت را تحت تاثیر قرار دهد که در کنار مصرف داروی تجویز پزشک در مبتلایان به دیابت، می تواند مهم ترین راه های کنترل دیابت محسوب شود.

او در این زمینه توضیح داد: اهمیت موضوع توجه به وزن مناسب در کنترل بیماری دیابت به حدی است که اگر فردی دارای سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت باشد و از سویی دیگر نیز دچار چاقی یا اضافه وزن باشد، آنچه که بیشتر سلامت او را تهدید می کند، عامل چاقی و یا اضافه وزن است؛ بنابراین فرد دچار اضافه وزن یا چاقی، حتی اگر از نظر وراثتی سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت داشته باشد، در صورت رعایت رژیم غذایی و گنجاندن فعالیت بدنی در برنامه روزانه خود، می تواند خطر ابتلا به دیابت را به میزان قابل توجهی در خود کاهش داده و یا اینکه خیلی دیرتر به این بیماری مبتلا شود.

این پزشک فوق تخصص غدد و متابولیسم در ادامه به محاسبه نمایه توده بدنی (BMI) به عنوان شاخصی برای سنجش تناسب وزن افراد پرداخت که از تقسیم وزن افراد (بر حسب کیلوگرم) بر مجذور قد (قد ضربدر قد بر حسب متر) به دست می آید و ادامه داد: در صورتی که عدد به دست آمده، بالای 25 کیلوگرم بر مترمربع باشد، فرد مبتلا به اضافه وزن و در صورتی که بالای 30 باشد، فرد مبتلا به چاقی و در معرض جدی ابتلا به دیابت قرار دارد.

آیا مصرف میان وعده ها نیز به اندازه وعده های اصلی اهمیت دارد؟

او با اشاره به شایع ترین دغدغه ها و مشکلاتی که روزانه در میان بیماران خود مشاهده می کند، ادامه داد: متاسفانه یکی از شایع ترین مشکلات در این زمینه، بی توجهی به تمامی اجزای رژیم غذایی روزانه، یعنی تمام کالری دریافتی روزانه است؛ به نحوی که افراد گاه در وعده های اصلی، توصیه های تغذیه ای نظیر کاهش حجم غذا و یا پرهیز از مصرف غذاهای حاوی قند و پرچرب را رعایت می کنند، اما مصرف میان وعده های نامناسب در طول روز یا زیاده روی در مصرف برخی مواد غذایی را نادیده گرفته و جزو رژیم غذایی خود محاسبه نمی کنند که همین امر بر سلامت آنان موثر است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز زیاده روی در مصرف میوه ها که خود حاوی قند است را از جمله این چالش ها برشمرد که موجب افزایش میزان قندخون افراد و به ویژه مبتلایان به دیابت شده و گفت: اگرچه مصرف میوه ها به دلیل وجود املاح معدنی و فیبر به بیماران مبتلا به دیابت حتما توصیه می شود، اما لازم است این بیماران تا حد امکان ضمن رعایت اعتدال در مصرف مواد غذایی، از یک برنامه غذایی منظم و زیر نظر پزشک یا متخصص تغذیه پیروی کنند.

تحرک بدنی؛ کلید واژه سلامت

توصیه دیگر این پزشک فوق تخصص غدد و متابولیسم، نقش حیاتی ورزش منظم و فعالیت بدنی در سلامت تمامی افراد، به ویژه در کنترل وزن افراد مبتلا به اضافه وزن و چاقی و همچنین کنترل بیماری دیابت بود و از تمامی افراد جامعه خواست از فرصت های کوتاه نیز برای افزایش فعالیت بدنی خود استفاده کنند؛ به عنوان مثال با پیاده روی روزانه مسیرهای رفت و آمد، توقف ماشین قبل از محل کار و پیاده روی روزانه تا مقصد، این عنصر حیاتی را در برنامه روزانه خود وارد کنند.

دکتر شمس از دیگر مشکلات شایع در میان مراجعان را بی توجهی به میزان قندخون در مرز ابتلا به دیابت عنوان کرد و در این زمینه توضیح داد: اختلال قند ناشتا یعنی میزان قند بین 100 تا 125 میلیگرم در دسی لیتر که در سطح عموم به عنوان قند لب مرز شناخته و اغلب از سوی افراد نادیده گرفته می شود؛ در اثر غفلت افراد، این عارضه پیشرفت کرده و خطر ابتلا به دیابت جدی است. البته خود این عارضه، حتی قبل از منجر شدن به بیماری دیابت، بیماری های قلبی_عروقی و کلیوی را به همراه دارد و بی توجهی به این عارضه مهم، سبب می شود فرد دچار بیماری دیابت شده و در نهایت بیماری وارد فاز درمانی و نیاز به دارو، ضروری می شود. این در حالی است که با چند گام ساده مانند برنامه غذایی سالم و ورزش، می توان از پیشرفت این اختلال و مواجهه با دیابت، به عنوان یک بیماری پیشگیری کرد.

کدام بانوان، بیشتر در معرض دیابت هستند؟

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز بانوان دارای سندروم تخمدان پلی کیستیک را دیگر گروه در معرض خطر ابتلا به دیابت برشمرد و افزود: همچنین مادرانی که تولد فرزند با وزن بیش از چهار و نیم کیلوگرم داشته اند، در معرض ابتلا به دیابت در سال های بعد هستند، چرا که افزایش وزن نوزاد نشانه وجود مقاومت بدن مادر به انسولین بوده و می تواند به عنوان یک زنگ هشدار برای این گروه از مادران محسوب شود و در صورت رعایت نکردن توصیه های پیشگیرانه شامل برنامه غذایی مناسب و فعالیت بدنی کافی، در آینده با خطر ابتلا به دیابت همراه است.

دکتر شمس همچنین از بیماران مبتلا به دیابت خواست تا داروهای تجویز پزشک را به طور منظم مصرف کرده و از مصرف خودسرانه داروها بر اساس توصیه های افراد غیر متخصص، بپرهیزند.

پویشی برای آگاهی زودتر و مراقبت موثرتر

او اجرای پویش ملی سلامت که امکان سنجش رایگان قند خون و فشارخون را به صورت رایگان فراهم آورده، فرصتی مناسب برای افراد بالای 18 سال، به عنوان گروه هدف ویژه این پویش عنوان کرد تا از اعداد سلامت خود که شامل میزان فشارخون و قندخون است، آگاهی یافته و در صورت نیاز، هرچه سریع تر نسبت به درمان و پیشگیری از مراحل بحرانی این دو بیماری نظیر قطع عضو، بیماری های چشمی، بیماری های کلیوی و بیماری های قلبی عروقی، اقدام کنند.

پویش ملی سلامت، با تمرکز بر افراد بالای 18 سال جامعه، برای مراجعه به مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه های سلامت، پایگاه های پزشک خانواده، خانه های بهداشت و ایستگاه های غربالگری، از بیستم آبان، در استان فارس، همزمان با سراسر کشور آغاز شده و تا بیستم دی نیز ادامه دارد.

در روزهای بعد، بخش دوم این مصاحبه را می توانید از این پایگاه خبری دنبال کنید.

پایان خبر