سلامت
افراد جامعه در معنای کلی آن شامل سلامت جسمی، روانی و اجتماعی، موضوع بسیار مهمی
است که به توسعه و آبادانی جامعه منجر می شود.

 

اگرچه
عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مانند فقر، دسترسی ضعیف به مراکز بهداشتی، پایین
بودن سطح سواد افراد جامعه، نداشتن منابع حمایتی و دیگر موارد بر سلامت اثر می
گذارد و دولت ها باید در بهبود این شاخص ها سرمایه گذاری کنند، اما توانمند کردن
افراد نیز از اهمیت ویژه ای در ارتقای سلامت کلی افراد و پیشگیری از بروز آسیب های
روانی اجتماعی برخوردار است.

توانمندسازی
اشاره به این دارد که افراد قدرت فکر و رفتار کردن آزادانه و تصمیم گیری را به دست
آورده و از این رو بتوانند سلامت خود را در ابعاد مختلف جسمی، روانی و اجتماعی
ارتقا بخشیده و افراد مهم و تاثیرگذاری در جامعه شوند.

توانمندسازی
افراد شامل موارد زیر می شود:

1- افزایش دانش و اطلاعات فرد در مورد حقوق
خود نظیر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی و منابع و حمایت های موجود در جامعه

2- رشد عزت نفس و اعتقاد به توانایی خود برای ایجاد تغییرات مطلوب در
زندگی خود و کنترل آن

3- رشد توانایی تاثیرگذاری بر تغییرات
اجتماعی برای ایجاد یک نظم اجتماعی و اقتصادی منصفانه تر در سطح اجتماعی و ملی

شاخص های
توانمندی افراد

شاخص های
توانمندی افراد در سطح فردی که به بهبود سلامت و کیفیت زندگی آنها می انجامد، شامل
ظرفیت مشارکت در تصمیم گیری های خانوادگی، توانایی تصمیم گیری مستقل،
مشارکت
عملی در تصمیم گیری به ویژه در مورد مسایل خانوادگی و مراقبت و تربیت فرزندان، دسترسی
به خدمات بهداشتی اعم از دسترسی به اطلاعات مربوط به سلامت، دسترسی به آموزش یا
کلاس های سوادآموزی، دسترسی به منابع مالی و امکان درآمدزایی، عزت نفس بالا، دسترسی
به اطلاعات مربوط به خشونت خانگی و سازمان ها و موسسات حمایتی،
دسترسی
به مراکز مشاوره و امکان و توانایی شرکت در سازمان های اجتماعی می شود.

مداخلات
ضروری برای توانمندسازی افراد

برای
توانمندسازی افراد سه استراتژی مهم شامل بهبود وضعیت سلامت جسمی، روانی و اجتماعی
افراد، افزایش آگاهی در مورد حقوق فردی و موضوعات مربوط به سلامت و
دسترسی
به خدمات سلامت وجود دارد که در ادامه با آنها آشنا می شویم:

1-آموزش
سبک زندگی سالم

2-ظرفیت
سازی: فراهم
کردن امکان سوادآموزی و ادامه تحصیل، آموزش مهارت های زندگی با تاکید بر
مهارت های مقابله ای، فراهم کردن آموزش شغلی و امکان کسب
درآمد، آموزش مهارت تصمیم گیری، رشد عزت نفس، خودمختاری و تصمیم گیری
مستقل، آموزش پیشگیری از خشونت

3-ایجاد انگیزه برای تغییر: درک اهمیت
تغییر و اعتماد به خود برای ایجاد تغییر

در این
میان مراکز مراقبت اولیه بهداشتی اعم از خانه های بهداشت، پایگاه های سلامت و مراکز خدمات جامع سلامت که
ممکن است نخستین نقطه تماس اقشار آسیب دیده و یا آسیب پذیر جامعه باشند، می توانند
نقش مهمی را در توانمندسازی افراد داشته باشند تا این گروه از افراد جامعه بتوانند
تصمیم های آگاهانه ای برای بهبود شرایط زندگی خود گرفته و از خود در برابر آسیب
های روانی اجتماعی محافظت کنند و با یادگیری مهارت های مقابله ای و اتخاذ یک سبک
زندگی سالم، سلامت و رفاه روانی و اجتماعی خود را ارتقاء دهند.

مردم
استان می توانند با مراجعه با کارشناسان سلامت روان مستقر در مراکز خدمات جامع
سلامت و دریافت خدمات تخصصی روانشناختی در راستای توانمندسازی خود گام موثری بردارند.

در فرآیند
مشاوره، علاوه بر ارائه اطلاعات ضروری در مورد مشکل و فراهم آوردن حمایت های موردنیاز،
به افراد مهارت های تصمیم گیری و مقابله ای لازم آموزش داده می شود تا قادر شوند
در مورد شرایط زندگی خود، تصمیم های آگاهانه ای بگیرند و مقابله موثری با مشکلات
داشته باشند تا سلامت و کیفیت زندگی خود را ارتقاء بخشند. بنابراین هدف مشاوره در
هر زمینه ای از جمله در راستای مشکلات و آسیب های روانی اجتماعی مستلزم توانمندسازی
افراد برای بیرون آمدن از نقش قربانی و کسب قدرت درونی برای تصمیم گیری، حل مساله
و کنترل موقعیت زندگی خود است.

توانمندسازی
یکی از مهمترین اقداماتی است که برای افراد در معرض خشونت و خانواده های آسیب پذیر
انجام می شود تا سلامت و کیفیت زندگی آنها بهبود یافته و توانایی بیشتری برای
مقابله با مشکلات زندگی و پیشگیری از بروز آسیب های روانی اجتماعی پیدا کنند./ا.کشاورزی

«طاهره قنبریان»، کارشناس مسوول سلامت اجتماعی معاونت
بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی
شیراز