اضافه وزن و چاقی در دانش آموزان یکی از مهمترین عوامل خطرساز
برای پرفشاری خون، دیابت و چربی خون بالا در بزرگسالی است. علاوه
بر عوامل اجتماعی، اقتصادی، محیطی و ژنتیک موثر بر اضافه وزن و
چاقی، عوامل تغذیه ای مانند عادات غلط غذایی، افزایش مصرف غذاهای
آماده، مصرف بی رویه شیرینی و شکلات، نوشابه ها، مصرف کم میوه و
سبزی و بی تحرکی، در بروز چاقی نقش مهمی دارد.

 

در دوران نوجوانی به علت افزایش سرعت رشد، نیازهای
تغذیه ای نوجوان افزایش می یابد و مقدار توصیه شده روزانه برای هریک از مواد
مغذی به گونه ای است که ضمن تامین نیاز برای رشد نوجوان، سلامت بدن او را نیز
حفظ کند.

در تنظیم رژیم غذایی صحیح برای مدیریت وزن نوجوانان رعایت
اصل «تنوع» و «تعادل» ضروری است. در رژیم های غذایی که حتی برای کاهش وزن
تنظیم می شود، نباید هیچ یک از پنج گروه اصلی غذایی حذف شود.

مخاطرات رژیم های غذایی سخت برای کاهش وزن در نوجوانان

- تامین نشدن نیازهای تغذیه ای موجب اختلال
رشد، سوء تغذیه و در نهایت کوتاه قدی می شود.

- نوجوانانی که برای کاهش وزن، مواد نشاسته ای مانند
نان، برنج و ماکارونی را از برنامه غذایی خود حذف می کنند، دچار انواع
کمبودهای تغذیه ای مانند کمبود ویتامین های گروه B خواهند شد.

- حذف و کاهش افراطی مصرف چربی و روغن های مفید نیز
کمبود ویتامین های محلول در چربی و اختلالات تغذیه ای و عصبی را به دنبال دارد.

-تهوع، نداشتن تحمل سرما، ریزش مو، مشکلات
پوستی، سنگ کیسه صفرا و اختلالات قاعدگی در دختران از عوارض رژیم های سخت در
نوجوانی است.

- گریزان شدن از تغذیه و از دست دادن لذت غذا
خوردن، حس گرسنگی و سیری و داشتن ترس های جدی در هنگام غذا خوردن در
طولانی مدت موجب اختلالات عصبی و بی اشتهایی عصبی، به ویژه در دختران می شود.

توصیه های تغذیه ای برای مدیریت و کنترل وزن در نوجوانان
چاق و دارای اضافه وزن

- تاکید بر مصرف صبحانه: نوجوانانی که صبحانه
نمی خورند در وعده بعدی اشتهای بیشتری داشته و غذای اضافی مصرف می کنند.

- پرهیز از حذف وعده های اصلی غذایی و تاکید بر کنترل
مصرف نان و برنج و مواد نشاسته ای در حد نیاز

- مصرف روزانه لبنیات کم چرب، سه تا پنج واحد
سبزی، و دو تا سه واحد میوه های متوسط و داشتن دو میان وعده سالم، مغذی
و کم کالری که علاوه بر تامین انرژی، مواد مغذی را نیز تامین کند.

- محدود کردن غذا خوردن در رستوران
و مصرف  فست فودهای چرب و پرکالری

- محدودکردن شکلات، آب نبات، کیک ها و
بیسکوئیت های شیرین، نوشابه و آبمیوه های صنعتی.

- داشتن دست کم یک ساعت فعالیت بدنی و ورزش
روزانه به طوری که می توان یک ساعت را مانند دو یا پیاده روی تند به همراه خانواده
و یک ساعت دیگر از سایر  ورزش های هوازی مورد علاقه نوجوان و یک
بار در هفته از ورزش های مقاومتی مانند زدن وزنه های سبک تا متوسط را در برنامه
ورزشی نوجوان قرار داد.

بیش از دو ساعت فعالیت نشسته مانند تماشای تلویزیون
یا بازی های رایانه ای، عوارض چاقی و اضافه وزن را به دنبال دارد.

«الهام کاووسی»، مسوول واحد بهبود تغذیه مرکز
بهداشت شهدای والفجر