نوجوانان در دنیای امروز با مسایل بسیاری نظیر تغییر
ساختارهای خانواده، چالش های مربوط به امور آموزشی و تفریحی، مسایل مربوط به
تعاملات اجتماعی مناسب، فقدان الگوی مناسب، فشار همسالان و خشونت های محیطی مواجه
هستند.

 

برخی نوجوانان برای مقابله با مشکلات زندگی به مسایلی
مانند سوء مصرف سیگار یا مواد دیگر روی می آورند و فکر می کنند این مواد باعث تسلی
خاطر و فراموشی مشکلات می شود، اما لازم است فرزندان شیوه های مقابله با استرس را
بیاموزند تا بتوانند تصمیمات درستی بگیرند و به آرامش دست یابند.

در این میان مهمترین عاملی که می تواند به نوجوانان کمک
کند در این گونه مواقع به مصرف مواد روی نیاورد، ارتباط سالم و حمایت والدین است.

ارتباط سالم چیست؟

ارتباط در واقع ارسال پیام و دریافت آن در میان فرستنده و
گیرنده است؛ در ارتباط سالم پیام ارسال شده به درستی و تمامی دریافت و ادراک
می شود. برای داشتن ارتباط سالم در تعاملات لازم است «گوینده خوب» و «شنونده ای
توانمند» باشیم و بتوانیم موانع ارتباط را کنترل کنیم.

راهبردهای ایجاد و حفظ رابطه سالم با نوجوان:

1.      صادق و آزاد اندیش باشیم

هر اندازه صادق و منعطف باشیم،
نوجوان ارتباط بیشتری با ما خواهد داشت و در مورد مسائل مهم خود مانند بیشتر با ما
همکلام می شود. در این زمینه لازم است باید نگرش ها و ارزش های خود را در مورد مسایل
جنسی، الکل و مواد مخدر به طور واضح و صادقانه با نوجوان بیان کنیم و هشدارهایی را
در مورد پیامدهای آن مطرح کنیم، اما از قضاوت و سرزنش بپرهیزیم.

2.      از شیوه فرزندپروری متعادل استفاده کنیم

در این شیوه که انتظارات و
میزان محبت ما تعادل نسبی خوبی دارد و همه چیز از شفافیت کافی برخوردار است، می
تواند فضایی گرم، مبتنی بر احترام و پذیرش را برای گسترش استقلال نوجوان فراهم
کند.

3.      به کاهش آسیب فکر کنیم

تعدادی از والدین تلاش می
کنند که آسیب ها را به صورت مطلق از زندگی نوجوان خود حذف کنند، اما واقعیت این
است که اگر فکر می کنید می توانید جلوى همه رفتارهاى خطاى نوجوان را بگیرید، باید
بگوییم که فرض درستى ندارید.

پیشنهاد می شود به کاهش آسیب
فکر کنیم؛ جایگزینی برای این نگرش انعطاف ناپذیر، بحث کردن با نوجوان خود در مورد
انتخاب ها، در نظر گرفتن جوانب مثبت و منفی در مورد فرصت های جدید، بحث به شیوه
های غیر تهدیدآمیز و به دست آوردن درک درست در مورد پیشبرد نتایج است که به آنها
می آموزد از مهارت قضاوت خود استفاده کنند.

4.      تأکید بر مثبت بودن ارتباط با نوجوان

سعی کنیم در هر فرصتی که پیش
می آید، ارتباط مثبتی با نوجوان خود داشته باشیم؛ اگر اختلافی با نوجوان خود داریم،
تلاش کنیم مکالمات مثبتی را در مورد مسائل دیگر با نوجوان خود داشته باشیم؛ این
واقعیت که ما اختلاف داریم به این معنا نیست که هر تعاملی منفی است.

5.      نوجوان خود را به حضور در فعالیت های فوق
برنامه تشویق کنیم

مطالعات نشان داده است که
حضور در فوق برنامه ها می تواند تاثیر مثبتی بر پیشرفت تحصیلی نوجوانان و رفتارهای
مثبت اجتماعی در بزرگسالی آنان داشته باشد؛ همین موضوع آنها را برای رابطه مثبت با
ما نیز آماده تر می کند.

6.      از افراد فعال در زندگی نوجوان خود باشیم

علایق نوجوان خود را بشناسیم
و به آن توجه کنیم؛ در این مورد مهم است که خواست و سلیقه نوجوان را در انتخاب
فعالیت ها مدنظر قرار دهیم. اگر فیلم یا سریالى از تلویزیون پخش می شود که مورد
علاقه هر دوی ما است، می توانیم با هم یا با همه اعضاى خانواده تماشاى آن را به یک
برنامه ثابت تبدیل کنیم و از همه زمان ها برای با هم بودن بهره ببریم.

7.      براى با هم بودن وقت بگذاریم

انجام فعالیت های مشترک با
فرزندان به مدت دست کم روزی 15 دقیقه، برای ایجاد یک رابطه قوی بین والدین و
فرزندان اهمیت اساسی دارد؛ بهتر است انتخاب نوع فعالیت را با توجه به خواست نوجوان
و به طور مشترک انجام دهیم. همچنین می توانیم در این زمان کتاب مورد علاقه
فرزندمان را با هم بخوانیم یا در بازی مورد علاقه او شرکت کنیم و تعیین قواعد بازی
را به عهده او بگذاریم.

«زینب پارسایی»، کارشناس واحد سلامت روان مرکز بهداشت
شهدای انقلاب