حوادث همواره در طول تاریخ از عوامل مهم مرگ و ناتوانی بشر به‌ شمار می‌رفته‌ است، به طوری که نخستین علت مرگ در گروه سنی زیر ۴۰ سال به‌دلیل حوادث بوده و سالانه بیش از پنج میلیون نفر به این جان خود را از دست می دهند.

در بین گروه‌ های سنی، کودکان بیش از سایر گروه ‌ها در معرض خطر حوادث قرار دارند و حوادث خانگی با توجه به مدت طولانی که آنها در خانه به سر می‌برند، بیشتر از سایر انواع حوادث کودکان را تهدید می‌کند؛ چرا که با وجود خطرات موجود در خانه، والدین اغلب محیط خانه را محیطی امن برای کودکان می‌دانند، در حالی که کودک با توجه به محدودیت‌ های فیزیولوژیکی، تکاملی و رفتاری خاص خود بیشتر از سایر اعضای خانواده در معرض خطر حوادث خانگی قرار دارد. بیش از ۵۰ درصد حوادث کودکان، در گروه سنی زیر پنج سال رخ می‌دهد. 

اما با آموزش والدین و مراقبان کودک، حوادث به سهولت قابل پیشگیری ‌است؛ به‌ طوری که بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، می توان از بروز دو هزار و سیصد مورد مرگ کودک در روز با آموزش مراقبان پیشگیری کرد.

بررسی مطالعات و پژوهش‌ ها نشان می‌دهد که کودکان زیر پنج سال بیشتر در معرض خطر حوادثی چون سوختگی‌ها، مسمومیت و سقوط هستند، در حالی‌ که ایمنی کودکان بزرگتر از پنج سال بیشتر با تصادفات خیابانی به خطر می‌افتد. 

حوادث خانگی یکی از مسائل مهم و قابل پیشگیری مراقبت های بهداشت عمومی است. با استفاد از اقدامات پیشگیرانه ساده، هم در خانه و هم در محله می توان از حوادث خانگی جلوگیری کرد. باید خانواده ها را از حوادث خانگی آگاه کرده و پیشگیری از حوادث را آموزش دهیم. بیشتر حوادث خانگی از طریق افزایش آگاهی، بهبود محیط خانه و ایمنی بیشتر قابل پیشگیری است. پیشگیری قبل از وقوع حادثه امری ضروری، ارزان و مقدم بر امداد و نجات پس از حادثه محسوب می شود. بر این اساس اصولی ترین کار، کسب آمادگی برای مقابله با سوانح و حوداث و به کارگیری آن برای حفظ سلامتی و نجات جان خود و اطرافیان در لحظات اولیه وقوع یک حادثه است. از این رو نقش رعایت نکات ایمنی قبل از وقوع حادثه به ویژه آموزش امداد و نجات( یادگیری کمک های اولیه) که می تواند خسارت های ناشی از حوادث را کاهش دهد، حائز اهمیت است. امن کردن خانه ( حفاظ آتش و پله ها)، اجرای قوانین مرتبط با ایمنی کودکان در پیشگیری از حوادث موثر است. بهبود در برنامه ریزی و طراحی محیط منجر به ایمن تر شدن خانه ها و نقاط تفریحی می شود.

پیشگیری

• برای پیشگیری از سقوط و افتادن از جاهای مرتفع، پنجره ها و مواردی از این دست، توصیه می شود مبلمان، صندلی ها و میز سالن و اتاق ها را دور از پنجره قرار دهیم و در صورت لزوم برای پنجره ها حفاظ نصب کنیم.
• اگر کودک می خواهد از دوچرخه یا وسایل مشابه استفاده کند، باید از کلاه و وسایل ایمنی استفاده کند.
• کودکان نمی توانند به تنهایی از خیابان عبور کنند، پس برای عبور از خیابان تا حد ممکن سعی کنیم از پل های عابر پیاده و مکان های دارای خط کشی عبور کنیم.
• کودکان گاهی علاقه دارند با کبریت و یا آتش، بازی کنند و این باعث خطر ایجاد آتش سوزی می شود، پس کبریت، فندک و کلیه مواد قابل اشتعال را از دسترس نوه ها دور نگه داریم. 
• کودکان در سنین پایین مستعد سوء رفتارهای جنسی هستند، پس آنها را با غریبه ها و یا افرادی که به آن ها اطمینان کامل ندارید تنها نگذارید.
• هیچ گاه کودک خود را در داخل یا اطراف وسایل نقلیه تنها رها نکنید. 
• اگر کودک دلبندتان بیرون از منزل بازی می کند، مطمئن باشید نرده و حفاظ وجود دارد که از او مراقبت کند.

دکتر «عبدالرحیم اسداللهی»، عضو هیات علمی گروه ارتقای سلامت دانشکده بهداشت شیراز