دوران بارداری یکی از پرچالش‌ ترین دوران های زندگی بانوان را
تشکیل می‌ دهد. زیرا در این دوران ممکن است
فرد دچار مشکلاتی شود که برخی از آنها به
سرعت بهبود پیدا کرده و بهبود برخی دیگر نیز مدت بیشتری طول می کشد. ترش کردن،
تهوع و استفراغ، یبوست و ویار (پیکا) از جمله مشکلات شایع دوران بارداری که در
ادامه توصیه های تغذیه ای برای کاهش و رفع این مشکلات ارائه می شود.

 

ترش کردن و سوزش معده (Burn
Heart)

ترش کردن و سوزش معده یک رخداد معمول در
اواخر باردارى اســت و اغلب در شــب ها روى می دهد. بازگشــت اســید معده به مرى
موجب ســوزش انتهاى مرى مى شــود و به دلیل اینکه قســمت انتهایى مرى در نزدیک قلب
اســت از این حس ســوزش به عنوان (سوزش قلب) یاد مى شود و این سوزش ربطى به قلب و
یا کار آن ندارد. در بیشتر موارد، این مسئله به دلیل بزرگ شدن رحم و فشار آن بر
روده ها و معده و نیز شل شدن اســفنکتر مرى و بازگشــت محتویات معده به داخل مرى
ایجادشده و باعث احساس سوزش مى شــود. این عارضه با خوردن غذاى زیاد و تشکیل گاز
شدت مى یابد.

توصیه هاى تغذیه اى هنگام
ترش کردن و سوزش سر دل

·        
غذا در وعده هاى کوچک و
متعدد (هر 2 تا 3 ساعت) مصرف شود.

·        
به جاى استفاده از مواد
غذایى سرخ کرده، از غذاهاى آب پز و بخار پز و یا کبابى استفاده شود.

·        
غذا به آرامى و در
محیطى با آرامش میل شود.

·        
از خوردن غذاهاى پرحجم
قبل از خواب پرهیز شود.

·        
از نوشیدن آب و مایعات
در حین غذا خوددارى و یا بلافاصله پس از اتمام غذا خوددارى شــود. آب و مایعات را
مى توان یک تا دو ساعت پس از صرف غذا مصرف کرد.

·        
بعد از صرف غذا کمى
پیاده روى کنید.

·        
رژیم غذایى باید حاوی پروتئین
بالا و بدون قندهاى ساده باشد.

·        
رژیم غذایى باید کم چرب
و حاوى مقادیر کمى از غذاهاى سرخ شده، سس هاى خامه دار، آبگوشت هاى چرب غلیظ، گوشت
هاى پرچرب و شیرینی ها و مغزها باشد.

·        
از غذاهاى ادویه دار،
به ویژه ادویه تند کمتر اســتفاده شود. هر چه غذا ادویه کمتر و طعم ملایم ترى
داشــته باشد، ترشح اسید، معده را کمتر تحریک مى کند.

·        
مصرف غذاهاى کاهش دهنده
فشار اسفنکتر تحتانى مرى، نظیر نعناع، پیاز، سیر، چاشنی ها، شکلات، قهوه، چاى،
نوشابه هاى گازدار و ســایر نوشــیدنی هاى حاوى کافئین را قطع کرده و به جاى آن آب
نوشیده شود. در صورت مصرف چاى، از چاى پررنگ پرهیز کرده و به جاى آن از چاى کمرنگ
حداکثر دو تا سه فنجان در روز استفاده شود.

·        
غذاهاى مایع مثل آش و سوپ
مصرف نشود.

·        
بعد از صرف غذا یا
آشامیدن، از دراز کشیدن یا خم شدن به جلو پرهیز کنید.

·        
در هنگام استراحت زیر سر
را بالاتر از سطح بدن قرار دهید.

·        
پرهیز از دراز کشیدن یک
تا دو ساعت بعد از خوردن یا آشامیدن به ویژه قبل از خواب و بلافاصله بعد از غذا.

تهوع و استفراغ

شیوع تهوع و استفراغ بین 50 تا 70 درصد است
و اغلب در سه ماهه نخست باردارى رخ می دهد و تا هفته 16 باردارى بهبود می یابد.
از
آنجایى که این مشکل در صبح ها تشدید می شود، بیمارى صبحگاه (Sickness Morning)
نامیده می شود؛ گرچه ممکن اســت در هر ســاعتى از شبانه روز اتفاق بیفتد. تهوع
باردارى تنها تهوعى است که با ورود غذا در معده بهبود می یابد و تغذیه به عنوان
بخشى از درمان در نظر گرفته می شود.

توصیه های تغذیه ای هنگام
تهوع و استفراغ بارداری

·        
معده را خالى نگه ندارید،
اما در عین حال از پرى و سنگینی معده هم خوددارى کنید.  

·        
مقدار غذاى کمتری در هر
وعده مصرف کنید.

·        
افزایش تعداد وعده هاى
غذایى که ممکن است برحسب تحمل مادر تا 9 وعده در روز هم برسد.

·        
استفاده از کربوهیدرات هاى
زود هضم و مصرف پروتئین مفید است.  

·        
بیســکوئیت یا نان خشک
قبل از برخاســتن از رختخواب مصرف کرده و پس از 15 دقیقه از رختخواب برخاسته و
صبحانه را سبک و زود هضم بخورید.

·        
از مصرف همزمان غذا و
مایعات خوددارى شود.

·        
از خوردن غذاهاى پر
ادویه، سرخ شده، نفاخ، حجیم و دیر هضم پرهیز شود.

·        
از آنجایى که غذاها و
مایعات سرد بیش از نوع گرم آن ها قابل تحمل است، از غذاهاى سرد با دماى یخچال
استفاده شود و نیز از غذاهایی که بوى محرک دارد، پرهیز شود.  

·        
در صورت مصرف مایعات و
غذاهای سرد با دماى یخچال، مراقب آلودگی هاى میکروبى باشید.  

·        
در زمان آشــپزى، پنجره
آشــپزخانه را باز بگذارید تا بوى شــدید و تند غذا آزار دهنده نباشــد و در صورت
عدم تحمل توصیه می شود غذا از سوی سایر افراد خانواده تهیه شود.
 

·        
در صورت بروز ناراحتى
معده همراه با تهوع نیز مى توان یک تکه نان یا بیسکوئیت مصرف کرد.
 

·        
به آرامى غذا بخورید.

·        
به مدت طولانى گرسنه
نمانید.

·        
از رایحه هاى آزار
دهنده و بوى تند برخى غذاها و سایر بوهاى آزاردهنده پرهیز کنید.
 

·        
مواد غذایى حاوى
کربوهیدرات پیچیده نظیر نان برشته، بیسکوییت نمکى (کراکر)، نان خشک یا نان سوخارى
مصرف شود.

·        
در تهوع و استفراغ شدید
حمایت روانى مادر از سوی اطرافیان، به ویژه همسر خانم باردار توصیه می شود.

«مریم جلوداری»، کارشناس تغذیه مرکز بهداشت
شهرستان سپیدان