داشتن فرزند یکی از لذت بخش ترین و مهم ترین اتفاقات زندگی
مشترک برای یک زندگی مشترک است. عوامل معمول زندگی روزانه که شاید به آنها آگاهی چندانی نداشته باشیم، سلامت باروری را
تحت تاثیر قرار می دهد.

 

عنوان «ناباروری» به عدم بارداری پس از یک سال تماس جنسی
منظم (دو تا سه بار در هفته) و بدون جلوگیری از بارداری گفته می شود. حدود 40 درصد
ناباروری ها ناشی از عوامل مرتبط با زنان، نظیر نداشتن تخمک گذاری یا بسته بودن
لوله ها است. حدود 40 درصد ناباروری ها نیز ناشی از عوامل مرتبط با مردان نظیر
کاهش تعداد یا حرکت اسپرم ( نطفه مرد) است. اما حدود 15 تا 20 درصد موارد علت
ناباروری نامشخص است. به عبارت دیگر با وجود طبیعی بودن آزمایش ها و بررسی ها،
دلیل قطعی برای باردار نشدن وجود ندارد.

عوامل موثر در باروری

عوامل متعددی وجود دارد که باروری زوجین را تحت تاثیر قرار
می دهد. برخی از این عوامل شامل سن، وزن، تغذیه، فعالیت فیزیکی، سیگار، مواد
مستعدکننده ناباروری، عوامل زیان آور شغلی و محیطی، بیماری های زمینه ای است.

تعدادی از این عوامل خارج از کنترل انسان ها است و برخی
عوامل در طول زمان تغییر می کنند، باید به این نکته توجه داشت که سبک زندگی سالم
برای همسران، یک گام مهم برای رسیدن به هدف مشترک، یعنی داشتن کودک سالم است.

چه عواملی باروری را در معرض خطر قرار می دهد؟

وزن بالا

بنابراین به زوجین توصیه می شود رژیم غذایی مناسب
داشته و با فعالیت فیزیکی وزن خود را متعادل نگه دارند.

بسیاری از بانوان با وزن بالا یا کم وزن مشکلی برای بارداری
ندارند، اما برخی بانوان که وزن خیلی زیاد یا وزن خیلی کم دارند ممکن است با مشکل
عدم تخمک گذاری و اختلال قاعدگی مواجه شده و باروری آن ها تحت تاثیر قرار بگیرد.
برخی از عوارض چاقی عبارتند از:

·         
قاعدگی
نامنظم

·         
افزایش
احتمال ناباروری

·         
افزایش
خطر درمان های جراحی ناباروری

·         
افزایش
احتمال سقط خود به خودی

·         
کاهش
موفقیت درمان های ناباروری

دست کم 60 درصد بانوان با بیماری تخمدان پلی کیستیک دارای
اضافه وزن و چاقی هستند؛ بیماری تخمدان پلی کیستیک در برخی بانوان منجر به ناباروری
می شود. همچنین چاقی، افزایش فشارخون، دیابت دوران بارداری، وزن زیاد کودک در
هنگام تولد و سزارین را در پی دارد.

کاهش وزن علاوه بر اینکه خطر ابتلا به دیابت، فشارخون بالا و
بیماری قلبی را کاهش می دهد، موفقیت درمان های ناباروری را افزایش می دهد، همچنین
سبب می شود که فرد تصور خوبی از بدن خود داشته و از اعتماد به نفس بالاتری
برخوردار شود. یافته ها نشان می دهد کاهش متعادل 5 تا 10 درصد وزن بدن احتمال تخمک
گذاری و امکان بارداری را افزایش می دهد.

کلید کاهش وزن، داشتن یک رژیم متعادل و سالم، افزایش فعالیت
فیزیکی و ورزش است. اما این نکته را به خاطر داشته باشیم که باید برای کاهش وزن با
فرد متخصص مشورت کند. از سوی دیگر، افزایش وزن در حد دو و نیم تا پنج کیلوگرم در بانوانی
که وزن خیلی کم دارند، ممکن است منجر به تخمک گذاری طبیعی شود.  

تغذیه نامتعادل

اغلب زمانی که زوجین تمایل به بارداری دارند نیاز به رژیم
غذایی خاصی ندارند، مگر اینکه بنا به تجویز پزشک برای باردار شدن، رژیم غذایی
مشخصی مورد تاکید باشد. رژیم غذایی متعادل شامل مواد غذایی است که انواع ویتامین
ها و املاح موردنیاز بدن را تامین کند.

بررسی ها نشان داده است که املاح، مواد معدنی و ویتامین ها
مانند ویتامین C، ویتامین E، سلنیوم، روی، اسید فولیک و کلسیم کیفیت اسپرم را افزایش می دهد. غذاهای
دریایی همواره یکی از منابع بسیار مناسب و غنی برای تغذیه به شمار می آید و
استفاده از پروتئین منابع گیاهی به جای منابع حیوانی، ممکن است موجب افزایش باروری
در زنان شود.

همچنین توصیه می شود بانوان استفاده زیاد از کافئین را کاهش
دهند. کافئین که در قهوه، چای، شکلات و شیرشکلات دیده می شود، می تواند جذب آهن و
کلسیم؛ به عنوان دو ماده معدنی موردنیاز برای بارداری و لقاح را کاهش دهد. همچنین
مصرف زیاد کافئین ممکن است خطر سقط خود به خودی را افزایش دهد.

از سویی دیگر خوردن روزانه چربی های سالم برای افزایش باروری
مهم است. اما افزایش چربی های مضر(چربی های ترانس) خطر ناباروری را افزایش می دهد.

فعالیت فیزیکی محدود

ورزش نقش مهمی در سلامت عمومی دارد. ورزش احساس خوبی را در
فرد ایجاد می کند، خواب را بهبود می بخشد، سوخت بدن را افزایش می دهد، به کنترل
وزن کمک کرده و بیماری های مزمن مانند حملات قلبی، سکته های مغزی، بیماری قند و
برخی سرطان ها را کاهش می دهد. فعالیت بدنی برای جوانان سالم دست کم پنج بار یا
بیشتر در هفته، هر بار دست کم به مدت 30 دقیقه یا دست کم 25 دقیقه فعالیت ورزشی
شدید برای سه روز در هفته باشد.

ذکر این نکته ضروری است که ورزش خیلی زیاد و سنگین می تواند
تاثیر منفی بر باروری داشته باشد.

در بخش دوم این مطلب که طی روزهای آینده در این پایگاه خبری
انتشار می یابد، دیگر مسایل مرتبط با تاثیر سبک زندگی سالم در باروری را دنبال می
کنیم.

«مریم یارپزشکان» کارشناس سلامت میانسالان مرکز بهداشت شهدای
والفجر