باروری سالم یکی از دغدغه‌های جامعه امروز به شمار می‌رود. از جمله عوامل تأثیرگذار بر باروری می‌توان به نوع تغذیه، شیوه زندگی، اضافه وزن و چاقی، فعالیت بدنی و همچنین دوری از رفتارهای پرخطر مانند استفاده از دخانیات، مواد مخدر و مشروبات الکلی اشاره کرد.

مطالعات نشان داده است که افراد با تغذیه و سبک زندگی سالم، شش برابر بیشتر از سایر افراد، افزایش احتمال باروری داشته‌اند و برعکس زنان چاق یا دارای اضافه وزن با سطح فعالیت فیزیکی پایین‌تر بیشتر با ناباروری و مشکلات ایجاد کننده ناباروری از جمله تخمدان پلی کیستیک مواجه شده‌اند.

تغذیه سالم و دارا بودن یک رژیم غذایی متناسب، متعادل و متنوع برای جلوگیری از اضافه وزن و چاقی و حفظ فرآیندهای متابولیک بدن، می‌تواند به طور مستقیم با تجربه یک باروری سالم ارتباط داشته باشد.

اصول تغذیه برای داشتن یک باروری سالم چیست؟

برای تجربه یک باروری سالم چه در خانم‌ها و چه در آقایان، باید رژیم غذایی سالم، متعادل و متناسب باشد؛ به گونه‌ای که شخص در روز سه وعده غذایی اصلی دارای کربوهیدرات، پروتئین و چربی و چندین میان وعده دریافت کند. رژیم غذایی فرد بهتر است محتوی همه گروه‌های غذایی از جمله لبنیات، غلات، میوه‌، سبزی ها، مغزها و حبوبات باشد.

چه مواد غذایی می‌تواند شرایط یک باروری سالم را مهیا کند؟

مطالعات نشان داده است که باروری سالم در مردان با مصرف آنتی اکسیدان‌ها ارتباط دارد. مصرف میوه ها و سبزی ها، مواد غذایی کم‌چرب از جمله لبنیات کم‌ چرب، غذاهای با محتوای اسیدهای چرب اشباع پایین‌تر و مصرف کمتر گوشت قرمز با تاکید بر استفاده از منابع آهن گیاهی، ماهی‌های کوچک دارای امگا ۳ و محتوای جیوه‌ی ‌پایین‌تر، غلات کامل محتوی فیبر بالاتر به جای غلات تصفیه شده، حبوبات و مغزها توصیه می شود.

همچنین در بانوان، مصرف آنتی اکسیدان ‌ها، منابع آهن، فولات و فیبر، غلات کامل و لبنیات توصیه می‌شود. مطالعات نشان دهنده‌ تأثیر مثبت مصرف لبنیات در افزایش احتمال باروری و تولد نوزاد زنده بوده است.

چه مکمل‌هایی برای تجربه یک باروری سالم توصیه می‌شود؟

اغلب یک رژیم غذایی سالم ریزمغذی‌های مورد نیاز فرد را فراهم می‌کند؛ با این حال گاهی در صورت کمبود هر کدام از آن‌ها می توان از طریق مکمل ‌یاری این کمبود را جبران کرد. مانند مکمل اسید فولیک که توصیه می‌شود از سه ماه پیش از اقدام برای بارداری مصرف شود. البته در ارتباط با مصرف مکمل آنتی اکسیدان‌ها شبهه وجود دارد. زیرا دوزهای مطلوب آن‌ها هنوز شناخته نشده است و می‌توان به مصرف منابع غذایی آن‌ها اکتفا کرد.

به طور کلی در باروری سالم تأثیر بعضی ریز مغذی‌ها اثبات شده است؛ ویتامین D در زنان و مردان، ویتامین E با تأثیر اثبات شده فراهم کردن زمان کوتاه‌تر تا بارداری برای خانم‌های بالای ۳۰ سال، مصرف بتا کاروتن و ویتامین C با تأثیر اثبات شده فراهم کردن زمان کوتاه‌تر تا بارداری برای بانوان زیر ۳۵ سال

راه حل‌های تغذیه‌ای مشکلات شایع مرتبط با کاهش احتمال باروری چیست؟

از جمله مشکلات شایع مرتبط با ناباروری می‌توان به تخمدان پلی کیستیک در خانم‌ها، چاقی، دیابت و کم کاری تیروئید در زنان و مردان اشاره کرد و عمده این مشکلات از طریق اقدام‌هایی مانند کاهش وزن، رعایت یک رژیم غذایی سالم و فعالیت فیزیکی مطلوب قابل پیشگیری، کنترل و درمان است.

«بهار صمیمی»، کارشناس تغذیه مرکز بهداشت شهدای والفجر شیراز