به مناسبت پویش ملی سلامت دهان و دندان بدانیم؛
مراقبت‌های دهان و دندان در بیماران مبتلا به سرطان
سلامت دهان و دندان در بیماران مبتلا به سرطان، نقش حیاتی در کیفیت زندگی و موفقیت درمان دارد. رعایت بهداشت دقیق، مدیریت خشکی دهان، کنترل عفونت‌ها و مراجعه منظم به دندانپزشک می‌تواند از عوارض دهانی در این بیماران جلوگیری کرده و روند درمان را بهبود بخشد.
مشکلات دهانی شایع در بیماران سرطانی
- التهاب و زخم‌های دهان (موکوزیت) ناشی از شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی
- خشکی دهان به دلیل آسیب غدد بزاقی
- عفونت‌های قارچی و باکتریایی دهان به علت ضعف سیستم ایمنی
- خونریزی و التهاب لثه ناشی از کاهش پلاکت و ضعیف شدن بافت‌ها
- پوسیدگی دندان و تحلیل استخوان فک، به ویژه پس از پرتودرمانی
- درد و مشکل در جویدن و بلع
اقدامات تخصصی مراقبتی
پیش از شروع درمان
- آموزش به بیمار درباره رعایت بهداشت دقیق دهان و مدیریت خشکی دهان
- معاینه کامل دهان و دندان توسط دندانپزشک
- درمان پوسیدگی‌ها، جرم‌گیری و کنترل بیماری‌های لثه قبل از شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی
رعایت بهداشت دهان روزانه
-
- استفاده از مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید، دست کم دو بار در روز به مدت دست کم دو دقیقه
- استفاده روزانه از نخ دندان یا واترجت، به صورت ملایم و بدون ایجاد خونریزی
- شست و شوی دهان با دهان‌شویه غیرالکلی و ضدعفونی‌کننده ملایم با نظر دندانپزشک
- تمیز نگه داشتن زبان و لثه‌ها برای کاهش باکتری
مدیریت خشکی دهان و درد
-
- نوشیدن آب به طور منظم و کافی
- جویدن آدامس بدون قند یا استفاده از بزاق مصنوعی
- پرهیز از مصرف غذاهای خشک، تند یا اسیدی به منظور کاهش تحریک دهان
کنترل عفونت و پیشگیری از آسیب
-
- رعایت بهداشت کامل دست‌ها قبل از تماس آنها با دهان
- پرهیز از مصرف غذاهای شیرین
- مشورت با دندانپزشک در صورت وقوع درد، تورم یا زخم دهانی
- بررسی منظم استخوان و لثه‌ها در صورت پرتودرمانی ناحیه سر و گردن
مراقبت‌های بعد از درمان
-
- رعایت بهداشت دقیق دهان و دندان پس از اتمام شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی
- بررسی منظم دندان و لثه‌ها برای پیشگیری از پوسیدگی یا تحلیل استخوان
- انجام تمرین های دهانی برای حفظ حرکت فک و کاهش سفتی بافت‌ها
علائم هشداردهنده: در صورت وقوع هر کدام از این علائم مراجعه فوری به مراکز بهداشتی و درمانی ضروری است:
-
- زخم‌های دردناک یا خونریزی دهان
- خشکی شدید دهان و مشکل در بلع
- تغییر رنگ یا بوی غیرعادی دهان
- درد یا مشکل در جویدن
- عفونت یا تورم لثه
دکتر «نازنین جعفری»، کارشناس واحد سلامت دهان و دندان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز
نظر دهید