رعایت ایمنی غذا برای همه مهم است، اما برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بسیار مهم است، به این دلیل که آنها را به ویژه در برابر بیماری های ناشی از غذا آسیب پذیر می کند. یکی از گروه‌های جمعیتی حساس، سالمندان هستند.

مسمومیت غذایی چیست و چگونه اتفاق می‌افتد؟

هنگامی که مواد غذایی به باکتری، ویروس، انگل‌ یا مواد شیمیایی آلوده باشد، می‌ تواند باعث بیماری ‌های ناشی از غذا شود که به آن مسمومیت غذایی نیز می ‌گویند. آلودگی مواد غذایی در مراحل مختلف تولید، فراوری، انتقال، نگهداری و بالاخره زمان مصرف ممکن است رخ دهد. سموم دفع آفات، کودهای شیمیایی، و مواد نگهدارنده اغلب منشاء آلودگی شیمیایی است. فساد ماده غذایی یا دستکاری غذا از سوی فرد مبتلا به بیماری های عفونی و انگلی منشاء آلودگی میکروبی مواد غذایی است.

چرا سالمندان در خطر بیماری های ناشی از غذا هستند؟

با توجه به تغییرات ناشی از افزایش سن در بدن افراد، سالمندان در معرض خطر ناشی از آلودگی مواد غذایی هستند. دستگاه گوارش با افزایش سن ضعیف می ‌شود و اسید معده که علاوه بر کمک به هضم غذا، بخشی از سیستم دفاعی بدن علیه میکروب‌ ها محسوب می شود، کاهش می یابد. همچنین کند شدن حرکات دستگاه گوارش باعث می‌شود غذا مدت بیشتری در روده‌ ها باقی بماند و این فرصت می‌دهد تا میکروب ها رشد کنند.

کبد و کلیه ‌ها نیز در سالمندی ضعیف می ‌شوند. کبد نقش مهمی در سم‌ زدایی دارد و کلیه ‌ها هم مواد زاید و سموم را از بدن خارج می‌ سازند.

غذا خوردن در خانه؛ انتخاب هوشمندانه

غذاهایی که به احتمال زیاد حاوی باکتری ‌ها یا ویروس ‌های مضر است، به دو دسته تقسیم می‌شود:

• میوه ها و سبزی های خام.
• برخی محصولات حیوانی، مانند شیر غیرپاستوریزه (خام)؛ پنیرهای ساخته شده با شیر خام؛ تخم مرغ خام یا نیم پز؛ گوشت خام، مرغ خام، ماهی خام، و سالادهای آماده شده در رستوران ها یا فروشگاه ها.

 مراقبت:

میکروب‌ های منتقل شده از طریق غذا پنهان هستند. غذایی که ظاهر، بو یا طعم خوبی دارد هم می‌تواند حاوی عوامل بیماری ‌زا باشد. بنابراین هرگز یک غذا را نچشید تا ببینید آیا خوردن آن بی خطر است یا خیر.

4 گام اساسی برای ایمنی مواد غذایی:

۱-      تمیزی: دست ها، ظروف و سطوح را به طور منظم بشویید. میکروب‌ می تواند در بسیاری از مکان ها پخش شود و زنده بماند.

۲-      جداسازی: گوشت خام، مرغ، غذاهای دریایی و تخم مرغ می تواند میکروب ‌ها را به غذاهای آماده منتقل کند، بنابراین آنها را جدا نگه دارید.

۳-      پختن: غذا فقط زمانی با خیال راحت پخته می شود که دمای داخلی آن به اندازه ای بالا باشد که میکروب ‌های بیماری زا را از بین ببرد.

۴-      سرد کردن: غذای فاسد شدنی را به مدت دو ساعت در یخچال قرار دهید. همچنین اگر غذا در معرض دمای بالاتر از ۳۲ درجه سانتیگراد قرار گرفت، لازم است دست کم به مدت یک ساعت در یخچال قرار گیرد.

دکتر «محمدحسین کاوه»، استاد گروه ارتقای سلامت دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز