به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز به نقل از وبدا، دکتر «شاهین آخوندزاده» معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت امروز (۲۸ آبان ماه) در نشست کشوری مراکز همکار سازمان جهانی بهداشت، با اشاره به ظرفیت گسترده کشور در حوزه پژوهش‌های علوم پزشکی، گفت: ایران با وجود همه مشکلات، از یک زیرساخت پژوهشی بزرگ و فعال برخوردار است و امروز ۸۴۹ مرکز تحقیقاتی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور فعالیت می‌کنند. این ظرفیت عظیم، پشتوانه‌ای جدی برای نظام سلامت است.

وی با بیان اینکه نقش این مراکز تنها تولید مقاله نبوده است، افزود: در دوران پاندمی کووید–۱۹، ۲۵ مرکز تحقیقاتی و آزمایشگاه جامع از زیرساخت‌های پژوهشی کشور به کمک درمان آمدند و در صف نخست مقابله با پاندمی قرار گرفتند. هرچند بخشی از تجهیزات آزمایشگاهی دوران کووید از بین رفت، اما تجربه آن دوران نشان داد که ما از توانمندی‌های ارزشمند انسانی و علمی برخورداریم.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به جایگاه پژوهشگران برجسته کشور در عرصه بین‌الملل، گفت: همکاری‌های بین‌المللی نباید در سطح امضای تفاهم‌نامه میان روسای دانشگاه‌ها متوقف بماند؛ افراد متخصص باید محور توسعه تعاملات باشند.

دکتر آخوندزاده با انتقاد از نگاه «بی‌نیازی از یادگیری از دیگران» تصریح کرد: این طرز فکر به ما لطمه زده است. در طول ۳۰ سال گذشته بیش از ۴۰ کارگاه مقاله‌نویسی برگزار کرده‌ام و اعتراف می‌کنم که بخش قابل توجهی از آموخته‌هایم را از مشارکت‌کنندگان همان کارگاه‌ها یاد گرفته‌ام. نفس تعامل علمی، عامل پیشرفت است و باید این مسیر را تقویت کنیم.

وی همکاری‌های منطقه‌ای را یک فرصت راهبردی دانست و افزود: مجله سازمان جهانی بهداشت در حوزه مدیترانه شرقی صراحتا اعلام کرده است که اگر پژوهشی بتواند مشکل منطقه را حل کند، آن را منتشر می‌کند. این یعنی ما باید نهایت بهره را از شبکه کشورهای منطقه ببریم.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به سطح بالای تعاملات علمی جهانی گفت: در دانشگاه‌های برتر جهان می‌بینیم که حتی دانشجویان رشته های پایه نیز از اساتید کشورهای در حال توسعه می‌آموزند. تعامل بین‌المللی یک اصل است و باید از آن بهره ببریم.

دکتر آخوندزاده با ارائه گزارشی از وضعیت فعلی مراکز همکار بیان کرد: اکنون ۱۸ مرکز همکار سازمان جهانی بهداشت در کشور فعال‌اند، اما با توجه به گستردگی زیرساخت پژوهشی ایران، این عدد باید بسیار بیشتر باشد. کشور ما ۵۴ دانشگاه علوم پزشکی، ۱۷ دانشکده مستقل و ۱۶ دانشکده وابسته دارد؛ زیرساختی که ظرفیت چندین برابر این تعداد مرکز همکار را دارد.

وی افزود: یکی از نقاط ضعف ما این است که بخش عمده مراکز همکار در تهران مستقرند. این عدم توازن باید اصلاح شود. استان‌ها، به‌ویژه استان‌های مرزی، باید دارای مراکز همکار فعال باشند تا بتوانند از تعاملات علمی و بین‌المللی حداکثر بهره را ببرند.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گفت: پیوستن به شبکه مراکز همکار WHO فرصتی برای ارتقای دانش، یادگیری، گزارش‌نویسی علمی و هم‌سویی با معیارهای بین‌المللی است. ما باید این ظرفیت را تقویت کنیم و مراکز تحقیقاتی کشور را به سطحی بالاتر از استانداردهای منطقه‌ای و جهانی ارتقا دهیم.

دکتر شاهین آخوندزاده در ادامه سخنان خود بر ضرورت تقویت تعاملات بین‌المللی مراکز تحقیقاتی کشور تأکید کرد و گفت: مراکز ما باید به معیارهای جهانی نزدیک شوند و نباید از همکاری با نهادهای بین‌المللی هراس داشته باشیم. در این دوره، مدیرکل حراست وزارتخانه فردی علمی و آشنا با رویکردهای پژوهشی است و تاکید دارم که نخستین مرکز همکار را با همراهی کامل بخش حراست، در تعامل با مراکز همکار سازمان جهانی بهداشت در منطقه فعال کند تا این روند استمرار یابد.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گفت: با توجه به گستردگی زیرساخت‌های پژوهشی کشور، باید حداقل ۵۰ مرکز همکار سازمان جهانی بهداشت در ایران فعال باشد. دکتر زرگران با کمک دکتر امیرخانی این ظرفیت را می‌توانند فعال کنند.

دکتر آخوندزاده با اشاره به بازراه‌اندازی دبیرخانه مراکز همکار سازمان جهانی بهداشت گفت: دبیرخانه‌ای که امروز به‌طور رسمی اعلام شد، صرفا به‌صورت پایلوت در ستاد مستقر است و باید در گام بعدی به یکی از دانش گاه‌ها منتقل شود تا فعالیت آن در جای مناسب و طبیعی خود ادامه یابد.

دکتر شاهین آخوندزاده در این نشست با تأکید بر اینکه نقش دبیرخانه مراکز همکار، هماهنگی کلان و آموزش است، گفت: این دبیرخانه قرار نیست در امور اجرایی مراکز دخالت مستقیم داشته باشد و بیشترین نقش آن باید در زمینه آموزش و توانمندسازی باشد تا مراکز بتوانند دوباره به تعاملات بین‌المللی بازگردند و مسیر پیشین خود را دنبال کنند.

وی همکاری با دفتر منطقه مدیترانه سازمان جهانی بهداشت را فرصتی متقابل توصیف و تصریح کرد: با وجود محدودیت‌های اعتباری ناشی از کاهش فاندها (کمک هزینه تحصیلی)، این همکاری همچنان امکان انتقال تجربه و یادگیری متقابل را فراهم می‌کند‌ ما از ظرفیت‌های موجود بهره می‌بریم و در عین حال تجربیات خود را به دیگران منتقل می‌کنیم.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت به شرایط تحریم‌های بین‌المللی اشاره کرد و گفت: این فشارها می‌تواند به ما فرصت دهد تا تعاملات علمی و همکاری‌های منطقه‌ای را گسترش دهیم و از آن در جهت تقویت دیپلماسی علمی کشور استفاده کنیم.

دکتر آخوندزاده در ادامه بر اهمیت تقویت حضور بین‌المللی مراکز در نظام ارزیابی تحقیقات کشور تاکید و عنوان کرد: علاوه بر پژوهش، همکاری‌های بین‌المللی سهم مهمی در ارتقای رتبه دانشگاه‌ها در سطح جهانی دارد. این فعالیت‌ها همچنین شاخص‌های آموزشی دانشگاه‌ها را تقویت می‌کند و باید به‌طور جدی در دستور کار مراکز قرار گیرد.