دنیایی که ما در آن زندگی می کنیم هر روز با یک سری تنش و فشارهای عصبی همراه است که در بسیاری از موارد، مواجه شدن با این شرایط سخت و استرس‌زا، موجب بروز اختلال‌های عصبی و روانی مختلفی می‌شود که برای کم کردن استرس و اضطراب دست به یک سری رفتارهایی زده می شود که تدوام و ادامه دار شدن آن ها می‌تواند منجر به بروز مشکلات متعددی شود. تنش و فشارهای عصبی تنها مختص بزرگسالان نیست، بلکه کودکان هم شامل می شود که یکی از این اختلالات ناخن جویدن است.

تعریف اختلال جویدن ناخن

یک رفتار و واکنش عصبی است که افراد در مقابل فشار عصبی یا استرس از خود نشان می‌دهند و با انجام این کار می خواهند فشار و تنشی که به وجود آمده را کاهش دهند و به آرامش برسند.

گاه وقتی عامل استرسی از بین برود ناخن جویدن هم یا کاهش پیدا می کند و یا حتی ناپدید می شود، اما در برخی موارد با وجود از بین رفتن عامل استرسی باز هم تداوم پیدا می کند و تبدیل به یک اختلال می شود که در صورت ادامه داشتن می‌تواند آسیب‌های روحی و جسمی بسیار زیادی به فرد وارد کند.

شیوع

یکی از شایع‌ ترین اختلال‌ های روان‌ پزشکی در کودکان، ناخن‌ جویدن است که جزو گروه بیماری‌ های عادتی محسوب می‌شود. شیوع ناخن جویدن در کودکان حدود 33 درصد است. این اختلال هم در پسربچه‌ ها و هم در دختربچه‌ ها دیده می‌شود. در بیشتر موارد، این بیماری بین 3 تا 6 سالگی شروع می‌شود.

اغلب در ابتدا ناخن جویدن به شکل کندن پوست اطراف ناخن شروع می‌شود و در ادامه، کودک ناخن ‌ها را با دست جدا می ‌کند و سپس با دندانش، آنها را می‌جود. در برخی از کودکان کندن جوش ‌های صورت، موهای بدن و گاهی

حتی کندن مو با این اختلال دیده می ‌شود.

علت های رواج ناخن جویدن در کودکان

جویدن ناخن در میان کودکان بیش از سایر گروه‌ های سنی رواج دارد. چون کودکان دامنه لغات محدودی دارند و نمی توانند روان و کامل صحبت کنند، بنابراین در بازگو کردن حالات درونی خود مانند ترس و استرس بسیار عاجز هستند. این موضوع باعث می ‌شود مشکلات روحی کودک سربسته باقی بماند و به دلیل فشار زیادی که به کودک وارد می‌شود، از جویدن ناخن به ‌عنوان یک عامل کاهش دهنده استرس استفاده می کنند.

همچنین در مواردی نیز کودک اقدام به شرح علت ناراحتی و استرس خود در نزد یکی از اطرافیان می‌کند، اما ممکن است طرف مقابل، مشکل کودک را به‌ درستی درک نکند و به بهبود شرایط او کمکی نکند.

در نتیجه در این شرایط کودک مجبور است فشار روحی خود را به ‌تنهایی تحمل کند و مقداری از اضطراب خود را از طریق جویدن ناخن کاهش دهد.

عوارض ناخن جویدن

عوارض روانی:

هر چند در ابتدا کودک با ناخن جویدن به دنبال کسب آرامش است و انجام این کار باعث کاهش اضطراب در او می ‌شود، اما بعدها باعث ایجاد و تشدید اضطراب، افسردگی، کاهش اعتماد به ‌نفس، گوشه ‌گیری و کاهش عملکرد ذهنی، اجتماعی و در سنین بالاتر شغلی می‌شود.

بنابراین ناخن جویدن در کودکانی که مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌ فعالی، اختلال وسواس فکری – عملی، اختلال افسردگی عمده، اختلال اضطراب جدایی سندروم تورت یا بیماری تیک هستند، بیشتر دیده می شود.

عوارض جسمی:

0. ورود مقدار بسیار زیادی باکتری و میکروب به داخل بدن فرد
1. ایجاد عفونت در ناحیه اطراف ناخن
    
2. ایجاد خراش در لثه و در نتیجه عفونت لثه
    
3. سست شدن ریشه و عصب دندان با گازگرفتن و جویدن بافت محکم ناخن
    
4. ایجاد بوی بد دهان با ورود حجم بسیار زیادی از باکتری ‌ها به آن
    
5. شکستن و لب ‌پر شدن دندان
    
6. سست شدن مینای دندان
    
7. تبدیل ساییدن دندان‌ ها روی همدیگر به یک عادت همیشگی و در نتیجه بروز دندان ‌قروچه در افراد
    
8. جلو زدگی فک
    
9. عفونت معده و دستگاه گوارش
    
10. فاصله افتادن بین دندان‌ها
     
11. آسیب‌دیدن براکت‌های ارتودنسی و شل شدن آن‌ها
     
12. ایجاد تبخال و آفت دهانی
     
13. التهاب پوست اطراف ناخن
14. خوردن مواد سمی لاک ناخن و راه یافتن مواد شیمیایی به داخل بدن

«لیلا قربانی»، کارشناس ستادی سلامت روان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز