هر کشوری بر اساس الگوی غذایی مردم و مشکلات تغذیه ای شایع، از رهنمودهای غذایی خود که حاوی پیام های کلیدی برای آموزش همگانی تغذیه و اصلاح الگوی مصرف غذایی است، استفاده می کند. رهنمودهای غذایی ایران شامل 12 پیام کلیدی است که با هدف اصلاح الگوی مصرف و کاهش عوامل خطر تغذیه ای بیماری های غیروا گیر تدوین شده است. در بخش نخست این مطلب، 6 رهنمود معرفی شد که در ادامه نیز با سایر رهنمودها آشنا می شویم:

7. برای تامین پروتئین، در برنامه غذایی خود از انواع گوشت استفاده کنیم که بهتر است گوشت ماهی و مرغ (بدون پوست)، همچنین تخم مرغ باشد.

• پیش از پختن گوشت قرمز چربی های قابل رؤیت و پیش از پختن مرغ و ماهی پوست آن را جدا کنید.
• مصرف فرآورده های گوشتی مثل سوسیس و کالباس را به دلیل مقادیر زیاد نمک و مواد نگهدارنده کاهش دهید.

8. مصرف قند، شکر، انواع مواد غذایی و نوشیدنی های شیرین و نوشابه ها را کاهش دهیم.

• بهتر است به جای انواع شیرینی از میوه های با طعم شیرین مثل خرما و انواع میوه های خشک استفاده کنیم.
• به جای مصرف نوشابه های شیرین و گازدار از آب، دوغ، کفیر و آب میوه طبیعی استفاده کنیم.

9. برای پخت غذا از نمک کمتری استفاده کنیم و سر سفره بر روی غذا نمک نپاشیم.

• تنها از نمک یددار تصفیه شده و آن هم به مقدار کم استفاده کنیم.
• نمک یددار تصفیه شده را در ظروف درب دار تیره رنگ و دور از نور نگهداری کنیم.

10. در طول روز به دفعات آب و نوشیدنی های بدون قند بنوشیم.

• چای و قهوه را بدون اضافه کردن قند و شکر مصرف کنیم.
• مصرف نوشابه ها و نوشیدنی های شیرین را کاهش کنیم.

11. در انتخاب نان و غلات بهتر است از انواع کامل و سبوس دار استفاده کنیم.

• بهتر است از نان های تهیه شده با آرد کامل و سبوس دار، برنج قهوه ای و ماکارونی سبوس دار به میزان بیشتری استفاده کنیم.
• برای افزایش ارزش غذایی برنج بهتر است آن را به صورت مخلوط با سبزی ها و حبوبات استفاده کنیم.

12. رعایت اصول بهداشتی در آماده سازی، تهیه غذا و پخت صحیح آن ضروری است.

• هنگام آماده سازی و طبخ غذا، رعایت نظافت فردی و تمیز نگه داشتن ظروف، چاقو، تخته های گوشت و سبزی خردکن ضروری است.
• مواد غذایی فسادپذیر مانند گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ، لبنیات، سس ها و غذاهای مایع مثل آبگوشت را در یخچال و یا فریزر نگهداری کنیم.

«اعظم فرمانی»، کارشناس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز