آلزایمر متداول ‌ترین بیماری است که در دسته بیماری ‌های اختلال مغزی قرار می ‌گیرد. این بیماری باعث از بین رفتن حیات سلول‌ های عصبی و نابود شدن بافت ‌ها می ‌شود. آلزایمر در ابتدا اغلب با تداخل جزئی در گفتار و حافظه همراه است؛ اما به ‌مرور زمان می‌تواند سبب شود که فرد قادر به انجام‌ دادن امور زندگی خود نباشد. آلزایمر ۳۲ درصد از بزرگسالان ۸۵ سال به بالا را در جهان تحت تاثیر قرار داده است. جالب است بدانید که حدود ۵ درصد از افراد مبتلا به این بیماری رنج سنی کمتر از ۶۵ سال دارند.

با وجود پیشرفت‌ های فراوان در علم پزشکی متأسفانه هنوز برای درمان آلزایمر یک دارو یا روش درمانی مؤثر شناخته نشده است. بنابراین دانستن راه ‌های پیشگیری از ابتلا به آلزایمر اهمیت به سزایی در کنترل این بیماری در جوامع دارد. متخصصان بر این باور هستند که اصلاح سبک زندگی با استفاده از روش هایی مانند فعال نگه داشتن مغز، یادگیری مداوم، تمرکز،  فعالیت بدنی و پیروی از یک رژیم غذایی مناسب می تواند در پیشگیری و کنترل بیماری آلزایمر موثر باشد.

اهمیت تغذیه درپیشگیری و کنترل آلزایمر:

گفته می شود یک رژیم غذایی صحیح می تواند خطر ابتلا به آلزایمر را تا 35 درصد کاهش دهد.

تحقیقات نشان داده است مصرف رژیم غذایی غنی از امگا3، ویتامین های گروه B  مانند B6، B9 ،B12  و آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین  A، C، E، بتاکاروتن و سلنیوم می تواند تا حد زیادی خطر ابتلا یا پیشرفت بیماری آلزایمر را کاهش دهد.

مصرف کدام مواد غذایی برای پیشگیری از ابتلا به آلزایمر مفید است:

ماهی: ماهی حاوی مقادیر بالایی از امگا3 است. امگا3 یکی از اسیدهای چرب ضروری برای بدن است که فواید بسیاری به ویژه برای مغز و قلب به همراه دارد. امگا 3 تا حد زیادی خطر ابتلا به بیماری آلزایمر در حال پیشرفت را کاهش می دهد.

توصیه می شود مصرف انواع ماهی از جمله ماهی خال مخالی، ماهی قزل آلای دریاچه ای، شاه ماهی، ساردین، تن و ماهی آزاد را در رژیم غذایی مورد توجه قرار دهیم. متخصصان توصیه کرده اند که دست کم هفته ای یک بار از انواع ماهی ها استفاده شود.

با گنجاندن ماهی در برنامه غذایی در دراز مدت می‌توان شاهد کاهش خطر سکته، آلزایمر و حتی بیماری هایی مانند افسردگی بود.

آجیل: انواع مغزها و دانه ها به ویژه گردو حاوی چربی ‌های سالم از جمله امگا3، ویتامینE، فیبر و آنتی اکسیدان هایی مانند سلنیوم هستند.

مصرف منظم و مداوم آن ها می ‌تواند در کاهش ریسک ابتلا به انواع بیماری ها از جمله بیماری های قلبی و بیماری های مرتبط با مغز و آلزایمر مؤثر باشد. مطالعات متعددی مصرف آجیل را به خطر پایین تر جنون مرتبط کرده است.

میوه ها: مصرف انواع میوه ها به ویژه توت ها مثل توت فرنگی، شاه توت، بلوبری و تمشک به دلیل داشتن محتوای بالای آنتی اکسیدان، ویتامین های A و C و فولات می تواند به حفظ سلامت مغز و کاهش خطر ابتلا به آلزایمر کمک کند.

رادیکال های آزاد در بدن باعث ایجاد بیماری های مختلف از جمله آلزایمر می شود. آنتی اکسیدان‌ ها موادی هستند که با رادیکال ‌های آزاد واکنش می ‌دهند و اثر منفی آن ها را از بین می برند. انواع میوه ها با رنگ های مختلف، آنتی اکسیدان های متفاوتی دارند. برای تامین انواع آنتی اکسیدان های موردنیاز بدن میوه ها باید به صورت منظم و متنوع در برنامه غذایی روزانه مصرف شوند.

سبزی های برگ سبز: کلم پیچ، اسفناج، چغندر قند، کلم بروکلی، کاهو و سایر سبزی های حاوی ویتامین ‌های A و C، فولات و سایر مواد مغذی هستند. دست کم دو وعده در هفته می‌ تواند به پیشگیری از آلزایمر و تقویت حافظه کمک کند. محققان دریافتند که شش وعده یا بیشتر در هفته بیشترین مزایای ممکن را برای سیستم مغز و حافظه به همراه دارد.

برای افزایش تعداد وعده های مصرفی سبزی ها، علاوه بر خوردن سبزی به صورت خام در سالادها، می توان آن ها را به سوپ ها و خوراک های آب پز نیز اضافه کرد.

ادویه ها به ویژه زردچوبه: زردچوبه حاوی یک ماده فعال موثر به نام «کورکومین» است. مطالعات ثابت کرده‌ است که این ماده می ‌تواند به پیشگیری و درمان انواع زوال عقل مانند آلزایمر کمک زیادی کند.

مصرف انواع ادویه ها مانند دارچین و کاری نیز می تواند در کاهش خطر ابتلا به آلزایمر موثر باشد.

روغن های گیاهی به ویژه روغن زیتون: روغن های مایع گیاهی به ویژه روغن زیتون به دلیل دارا بودن چربی های سالم و ویتامین E می تواند سبب حفظ ساختار غشای سلول های مغزی شود.

روغن زیتون همچنین سبب بهبود فرایند «اتوفاژی» می شود. این فرایند مربوط به توانایی سلول های مغزی در نابودی ضایعات مغزی است که سبب حفظ یکپارچگی اتصال سلول های عصبی و کارکرد بهتر آنها شده و به همین دلیل می تواند در کاهش خطر ابتلا به آلزایمر نقش مهمی داشته باشد.

هنگام پخت و پز، روغن زیتون و انواع روغن های گیاهی دیگر مانند روغن کلزا، سویا و ذرت می‌تواند جایگزینی سالم برای کره، مارگارین و سایر انواع چربی ها باشد.

غلات کامل:

غلات کامل از جمله برنج قهوه ای، بلغور، جو دوسر، جوانه گندم و نان های سبوس دار سرشار از فیبر، پروتئین و ویتامین های گروه B است. مجموعه ترکیبات موجود در غلات کامل به مغز شانس بیشتری برای عملکرد بهتر می دهد. به همین دلیل مصرف آنها برای پیشگیری از ابتلا به آلزایمر توصیه می شود.

چه مواد غذایی برای آلزایمر مضر است:

گوشت قرمز: اگر چه در رژیم غذایی ضد آلزایمر خوردن گوشت قرمز به طور کامل منع نشده است، اما نتایج تحقیقات نشان می ‌دهد که محدود کردن مصرف گوشت های قرمز در مورد بیماری آلزایمر می‌تواند جزو مواد غذایی تاثیرگذار باشد. بنابراین مصرف گوشت سفید مانند گوشت مرغ و ماهی توصیه می شود.

مارگارین و کره: حذف کره های صنعتی و مارگارین از سبد غذایی خانواده و جایگزین کردن کره های طبیعی و انواع چربی های سالم از جمله اقدامات مفیدی است که در مورد فعالیت های مغزی و آلزایمر لازم است که به آن توجه شود.

پنیر: اگر چه نتایج متناقضی پیرامون تأثیر مصرف پنیر بر روی عملکردهای مغزی مطرح شده است، اما آنچه به اثبات رسیده این است که زیاده روی در مصرف پنیر می‌تواند مضر باشد و این امر در مورد کسانی که مستعد ابتلا به آلزایمر هستند بیشتر صدق می‌کند.

مصرف شیرینی ها و قند و شکر: همه ما بارها با هشدارهای پزشکی و سلامت در مورد مصرف شیرینی‌ها مواجه شده ایم. این هشدارها نه تنها در مورد تناسب اندام و سلامت قلب و عروق صدق می‌کند، بلکه پیرامون سلامت مغز نیز توصیه شده است.

فست فودها و غذاهای سرخ شده: امروزه مضرات استفاده از فست فودها و غذاهای سرخ شده بر کسی پوشیده نیست. ثابت شده است که مصرف این نوع غذاها سلامت مغز را به خطر می‌ اندازد و بر حافظه و عملکردهای شناختی تأثیر منفی دارد.

نمک: استفاده از نمک در رژیم غذایی افراد مبتلا به آلزایمر باید به کمترین میزان ممکن صورت گیرد. تحقیقات نشان می دهد که ارتباط معناداری بین رژیم های حاوی نمک زیاد و بروز بیماری آلزایمر وجود دارد.

منبع: سایت دفتر بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی