مـقدار بـالای آنتـی بیوتیک ها در حیوانات تولیدکننده مواد غذایی به رشد باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک ها، به ویژه در محیط های تولید دام های سنگین منجر می شود. در برخی کشورها، کل مقدار آنتی بیوتیک های مورد استفاده در حیوانات، چهار برابر بیشتر از مقدار مورد استفاده در انسان است و در بسیاری از کشورها نیز اغلب آنتی بیوتیک های مورد استفاده در حیوانات به جای استفاده برای درمان بیماری، برای افزایش رشد و پیشگیری از بیماری در حیوانات سالم مورد استفاده قرار می گیرد.

این باکتری ها می تواند از طریق تماس مستقیم بین حیوانات و انسان یا از طریق زنجیره غذایی و محیط زیست از حیوانات به انسان منتقل شود. عفونت های مقاوم به آنتی بیوتیک در انسان می تواند باعث بیماری های طولانی تر، افزایش تعداد بستری شدن در بیمارستان، درمان ناموفق و حتی در مواردی منجر به مرگ شود.

برخی از انواع باکتری هایی که باعث عفونت های جدی در انسان می شود، در حال حاضر در برابر اکثر یا تمام درمان های موجود مقاوم شده و گزینه های درمانی برای برخی از انواع عفونت ها در حال پایان یافتن است.

در این راستا سازمان جهانی بهداشت توصیه می کند که استفاده از تمام کلاس های آنتی بیوتیک های مهم پزشکی در حیوانات تولیدکننده مواد غذایی، به طور کلی کاهش یابد تا به حفظ اثربخشی آنها برای پزشکی انسانی کمک کند؛ از جمله:

0. محدودیت کامل این آنتی بیوتیک ها برای ترویج رشد و پیشگیری از بیماری بدون تشخیص.
1. حیوانات سالم برای پیشگیری از بیماری، تنها در صورتی آنتی بیوتیک دریافت کنند که بیماری در سایر حیوانات در همان گله یا جمعیت تشخیص داده شده باشد.
2. در صورت امکان، حیوانات بیمار برای تعیین موثرترین و محتاطانه ترین آنتی بیوتیک برای درمان عفونت خاص، مورد آزمایش قرار گیرند.
3. آنتی بیوتیک هایی که در حیوانات استفاده می شود، از میان دسته هایی که سازمان جهانی بهداشت به عنوان «کمترین اهمیت» برای سلامت انسان ذکر کرده است انتخاب شود، نه از میان گروه هایی که به عنوان «بزرگترین اولویت و مهم ترین اهمیت» طبقه بندی شده و اغلب آخرین خط یا یکی از درمان های محدود برای درمان عفونت های جدی باکتریایی در انسان است.
4. داروهای ضد میکروبی که از سوی سازمان جهانی بهداشت به عنوان داروهای حیاتی برای پزشکی انسان طبقه بندی شده است، باید در حیوانات تنها زمانی استفاده شود که آخرین نتایج کشت و حساسیت باکتری های شناخته شده که باعث بیماری شده، نشان دهد که داروهای ضد میکروبی حیاتی تنها گزینه است.
5. همچنین گزینه های جایگزین برای استفاده از آنتی بیوتیک ها برای پیشگیری از بیماری در حیوانات شامل: بهبود بهداشت؛ استفاده بهتر از واکسیناسیون؛ تغییر در محل نگهداری حیوانات و شیوه های پرورش است.

دکتر «ملیحه امین صفایی»، کارشناس تجویز و مصرف منطقی دارو، معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز