عضو هیات علمی گروه داروسازی بالینی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به خطر بروز تداخل دارویی در اثر مصرف همزمان داروها، سالمندان را از گروه های آسیب پذیر در این زمینه عنوان کرد که لازم است مورد حمایت و مراقبت خانواده باشند.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز، با بالا رفتن سن، بسیاری از افراد ناچار می‌شوند برای کنترل بیماری‌هایی مانند فشار خون، دیابت، مشکلات قلبی یا پوکی استخوان، چند دارو را به‌طور همزمان مصرف کنند. این وضعیت که در علم پزشکی به آن مصرف همزمان چند دارو یا «Polypharmacy» گفته می‌شود، چنانچه به درستی مدیریت نشود، می‌تواند باعث بروز مشکلاتی جدی شود.

دکتر «دنا فیروزآبادی» عضو هیات علمی گروه داروسازی بالینی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز، یکی از چالش های این گروه سنی را نیاز به مصرف همزمان داروها عنوان کرد که در صورت نبود آگاهی مناسب، می تواند به بروز تداخل دارویی منجر شود.

او با بیان اینکه مصرف همزمان چند دارو با هم احتمال تداخل دارویی را افزایش می‌دهد، در این زمینه توضیح داد: در چنین حالتی ممکن است یک دارو اثر داروی دیگر را کم کند یا برعکس، باعث تشدید عوارض آن شود و از آنجا که بدن سالمندان به علت کاهش احتمال کارکرد کلیوی و کبدی، توانایی کمتری برای دفع داروها دارد، احتمال تجمع داروها در بدن و بروز عوارض غیرمنتظره در این جمعیت بایستی مورد توجه قرار گیرد.

دکتر فیروزآبادی یکی از پیامدهای شایع در چنین مواردی را عوارض ناخواسته‌ای مثل سرگیجه، خواب‌آلودگی، افت فشار خون یا مشکلات گوارشی عنوان کرد و افزود: این مشکلات علاوه بر کاهش کیفیت زندگی، می‌تواند خطر سقوط بیمار و نیاز به بستری شدن برای رفع عوارض دارویی را بالا ببرد.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز اظهار کرد: از سوی دیگر، به دلیل تعدد داروهای مصرفی، نظم در مصرف به چالش تبدیل می‌شود؛ بسیاری از سالمندان گاهی یک دارو را دو بار مصرف می‌کنند یا مصرف داروی دیگر را فراموش می‌کنند. این بی‌نظمی ممکن است روند درمان را مختل کرده یا وضعیت بیمار را بدتر کند و در چنین مواردی، نقش پزشک و داروساز پررنگ می‌شود.

مشارکت پزشک و داروساز در پیشگیری از تداخل دارویی

او در این زمینه افزود: پزشک با گرفتن یک شرح حال دارویی کامل از بیمار و یا همراه بیمار، احتمال تجویز تکراری و یا داروهای هم خانواده به یک بیمار را کاهش می‌دهد. همچنین با بررسی دقیق تر نسخه های پیشین بیمار می تواند در صورت امکان، داروهای غیرضروری بیمار را حذف و مصرف داروهای ضروری را برای بیمار تسهیل کند؛ داروساز نیز با بررسی موارد تداخل و ارائه توصیه های ساده و مناسب برای بهترین زمان مصرف هر دارو می تواند نقش بارزی در زمینه هدایت بیمار سالمند ایفا کند.

این عضو هیات علمی گروه داروسازی بالینی همچنین به اهمیت نقش خانواده ها در پیشگیری از بروز چنین مشکلی اشاره کرد و گفت: استفاده از جعبه‌های تقسیم‌بندی دارو، یادداشت‌ کردن زمان مصرف روی کاغذ یا استفاده از برنامه‌های یادآور در تلفن همراه، از جمله راهکارهای مدیریت مصرف صحیح دارو است؛ همچنین ضرورت دارد به نشانه هایی مثل خونریزی، گیجی یا ضعف شدید دقت شود و در صورت مشاهده، در سریع ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه شود.

مصرف همزمان داروهای نسخه‌ای و بدون نسخه یا گیاهی و خطر تداخل دارویی

او یکی دیگر از نکات مهم در زمینه بروز تداخل دارویی در سالمندان را مصرف همزمان داروهای نسخه‌ای و داروهای بدون نسخه مانند مسکن‌های ساده یا داروهای گیاهی عنوان کرد که می‌تواند خطرساز باشد و اضافه کرد: بسیاری از سالمندان تصور می‌کنند داروهای گیاهی یا مکمل‌ها بی‌خطر هستند، این در حالی است ‌که این فرآورده‌ها هم می‌تواند با داروهای اصلی تداخل داشته باشد.

به گفته دکتر فیروزآبادی دیگر عامل اثرگذار در زمینه بروز تداخل دارویی که به ویژه سالمندان را تهدید می کند، اثربخشی تغذیه هم بر داروها است و در این زمینه توضیح داد: مصرف داروهای ضدانعقاد با غذاهای غنی از ویتامین K یا مصرف داروهای تیروئید با لبنیات می‌تواند اثربخشی آنها را کاهش دهد که آگاهی از این نکات کمک می‌کند سالمند از درمان خود بیشترین بهره را ببرد.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز پایش منظم آزمایشگاهی را بخش مهمی از مدیریت مصرف داروها در سالمندان عنوان کرد و ادامه داد: برای نمونه، بیمارانی که داروهای قلبی، ضدانعقاد یا داروهای تیروئید مصرف می‌کنند، لازم است به‌طور منظم آزمایش خون انجام دهند تا پزشک بتواند دوز دارو را به ‌درستی تنظیم کند.

او با بیان اینکه مصرف همزمان داروها در سالمندان اجتناب‌ناپذیر است، یادآور شد: بر همین اساس توصیه می شود با دقت، برنامه‌ریزی و همکاری خانواده، پزشک و داروساز بکوشیم خطرات بروز این مشکل را کاهش داده و کیفیت زندگی سالمندان را بهبود ببخشیم.

پایان خبر