کپک ها قارچ های میکروسکوپی هستند که در مواد گیاهی یا
حیوانی زندگی می کنند. برخلاف باکتری
هایی که تک سلولی هستند، کپک ها از سلول های زیادی ساخته شده اند و گاهی اوقات با
چشم غیرمسلح دیده می شوند. کپک های موجود در مواد غذایی می توانند مشکلات سلامتی
به همراه داشته باشند، به طوری که برخی از کپک ها باعث واکنش های آلرژیک و مشکلات
تنفسی شده و برخی گونه ها در شرایط مناسب، «مایکوتوکسین ها» که ترکیبات سمی و
خطرناکی هستند را تولید می کنند.

 

پاکیزگی در کنترل رشد کپک ها نقش حیاتی ایفا می کند.
اسپورهای کپک از مواد غذایی آلوده می توانند به یخچال، دستمال های پارچه ای و ظروف
موجود در یخچال منتقل شود. برای پیشگیری از آلودگی مواد غذایی به کپک توصیه می شود
اقدامات زیر انجام شود:

1- خرید مقادیر کم و استفاده سریع از غذا می تواند از رشد کپک
جلوگیری کند.

2- داخل یخچال را به طور مرتب (دو تا سه ماه یک بار) تمیز
کنید. برای این کار یک قاشق غذاخوری جوش شیرین را در یک چهارم لیوان آب حل کنید و
با استفاده از این محلول تمام سطوح داخل یخچال را تمیز کنیم. سپس با آب تمیز مجددا
سطوح را تمیز کرده و با دستمال تمیز خشک کنیم.

3- در صورت وجود کپک روی سطوح داخل یخچال، ابتدا کپک را با
دستمال یک بار مصرف از روی سطح به طور کامل تمیز کنیم. سپس با یک محلول ضدعفونی
کننده سطوح، آن ناحیه را به دقت ضدعفونی کنیم. سپس با آب و دستمال تمیز ماده
ضدعفونی کننده را کامل پاک کرده و خشک کنیم.

4- ظروف و پارچه آلوده به کپک اسپورها را در محیط پخش می کند، بنابراین
تمام ظروف موجود در یخچال، اسفنج و دستمال های مخصوص نظافت را به خوبی شسته و کامل
تمیز کنیم.

5- سطح رطوبت خانه را در حدود زیر 40 درصد نگه داریم.

6- هنگام سرو غذا آن را در ظروف سرپوشیده نگه داریم تا از قرار
گرفتن آن در معرض اسپورهای کپک در هوا جلوگیری شود. برای ذخیره غذاهایی که می
خواهیم مرطوب بماند مانند میوه ها و سبزی های تازه یا خرد شده و سالادهای سبز و
مخلوط از سلفون استفاده کنیم.

7- قوطی های باز شده مواد
غذایی فاسدشدنی را در ظروف تمیز در دار خالی کرده و سریع در یخچال قرار دهیم.

8- مواد فاسدشدنی را بیش از دو ساعت بیرون از یخچال نگذاشته و
در مدت 3 تا 4 روز از مواد باقیمانده استفاده کنیم تا کپک فرصتی برای رشد نداشته
باشد.

هنگام مواجهه با غذای کپک زده:

1- ماده غذایی کپک زده را بو
نکنیم. این کار می تواند باعث مشکلات تنفسی شود.

2- اگر سطح غذا با کپک پوشیده
شده است آن را دور بریزیم. غذای آلوده را درون یک کیسه کاغذی کوچک قرار دهیم و یا
آن را در سلفون بپیچیم و در سطل آشغال درپوش دار که حیوانات به آن دسترسی نداشته
باشند بیندازیم.

3- مواردی که نزدیک و یا در تماس با ماده غذایی کپک زده بوده
به دقت بررسی کنیم؛ چرا که کپک به سرعت پخش می شود.

4- کپک و سموم آن به عمق مواد غذایی با بافت نرم و رطوبت بالا
مانند ماست، ژله، مربا و پنیرهای نرم نفوذ می کند. لازم است این مواد غذایی را در
صورت آلودگی به کپک دور بیندازیم و مصرف نکنیم. سموم و ریشه های کپک نمی توانند به
بافت های سخت نفوذ کنند. بنابراین در صورت مشاهده کپک روی میوه و سبزی با بافت سخت
مانند کلم، هویج و یا پنیرهای سخت، ناحیه کپک زده را با چاقوی خشک به فاصله یک
اینچ (54/2 سانتیمتر) از هر طرف به شکلی جدا کنیم که چاقو با ناحیه کپک زده تماسی
نداشته باشد.

5- محصولات نانوایی کپک زده را مصرف نکنیم، چرا که خلل و فرج
موجود در این محصولات موجب نفوذ آلودگی به لایه های زیرین می شود. در صورت مشاهده
کپک در مواد غذایی بسته بندی نشده از مصرف آن خودداری کنیم.

«مینا زارعی»
کارشناس ارشد بهداشت و ایمنی مواد غذایی دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز

پایان خبر