شاید خودکنترلی، مفهومی ساده به نظر
برسد اما در واقع یک مهارت پیچیده است؛ خودکنترلی بخشی از یک گروه مهارت‌هاست که
به کودکان کمک می‌کند افکار، اعمال و هیجان های خود را کنترل کند و بتواند کارها
را به درستی انجام دهد.

 

خودکنترلی در همه زمینه‌های زندگی به
کودک کمک می‌کند؛ این مهارت به‌ ویژه در هنگام معاشرت با دیگران اهمیت دارد. کنترل
اعمال و واکنش ها به کودکان کمک می‌کند که با دیگران سازگار و دوست شوند و نتیجه
این موضوع، بهبود عملکرد کودک در اجتماع است که در نهایت عزت نفس او را بالا می‌برد.

کودکان باید بیاموزند چگونه
احساساتشان را بشناسند تا وقتی احساسات شدیدی را تجربه می کنند، بتوانند رفتارشان
را کنترل کنند. برای تقویت این مهارت لازم است پدر و مادر برای صحبت کردن با
کودکان در مورد احساسات و برای کمک به آنها در فهمیدن پیوند بین احساسات و رفتار
وقت بگذارند؛ چرا که پیوند دادن این دو با هم نشان می دهد که چگونه احساسات ما،
انتخاب هایمان را تحت تاثیر قرار می دهد و خود کنترلی کودکان را نیز تقویت می کند.

به عنوان مثال، از کودکمان بخواهیم در
مورد احساساتش صحبت کند و اینکه چگونه می توانیم از رفتار بدنمان پیام هایی دریافت
کنیم؛ این پیام ها به ما می گویند در مورد تجربیات چه احساسی داریم؛ مثلا اگر
برنده بازی می شویم لبخند می زنیم و اگر غمگین باشیم، گریه می کنیم. 

راهکارهای موثر در
یادگیری مناسب رفتارهای خود کنترلی در کودکان:

1.      
آموختن و تجربه کردن: اگر کودکان بیاموزند هنگامی شروع به صحبت کنند که دیگران صحبت
نمی کنند، یاد می گیرند در مقابل قطع کردن سخن دیگران مقاومت کنند؛ بنابراین توصیه
می شود در زمان مناسب به کودک توجه کنیم تا از بی توجهی آسیب نبیند و متوجه اهمیت
صبحت خود شود.

2.      
دادن جایزه های مناسب به کودک: کودکان برای یادگیری رفتار مناسب نیاز به بازخورد مثبت پی در
پی دارند.

3.      
فاصله گرفتن:
کودکان را تشویق کنید از موقعیتی که در آن عصبانی یا ناراحت شده اند، فاصله بگیرند.

4.      
انتخاب هدف:
انتخاب اهداف مناسب سن کودکانی که در حال یادگیری خودکنترلی هستند، دارای اهمیت
است؛ بنابراین توصیه می شود هر بار یک هدف هر چند ساده را مشخص کنید.

شناخت احساسات:

1.      
از کودک خود بخواهیم، نمونه هایی از احساسات خود را تهیه کند،
به طور مثال در مورد زمانی که خوشحال، غمگین و یا خشمگین است بر روی کاغذ بنویسد و
با والدین در میان بگذارد.

2.      
از کودکان بخواهیم از چند احساس نام ببرد و بگوید کدام احساس
خوشایند است (خوشحالی، سربلندی، شادی، هیجان زدگی) و کدام احساس ناخوشایند است(
عصبانیت، غمگین بودن، خجالتی بودن)

باید بدانیم اگر خواسته ها و نیازهای
کودکان به صورت فوری اجابت نشود، اغلب ناراحت می شود؛ بیشتر اوقات وقتی والدین به
کودک خود «نه» یا «بعدا» می گویند، او نمی داند چگونه از عهده نا امیدیش برآید، پس
لازم است کودکان مهارت هایی برای کنترل احساساتشان بیاموزند.

«راضیه جامعی»، کارشناس سلامت روان
مرکز بهداشت شهدای انقلاب