بیشتر ترکیبات گرد و غبار مضر است. ابعاد بسیار ریز در حد
10 میکرون قابلیت ورود به بخش های انتهایی دستگاه تنفس را دارد و سپس وارد جریان
خون شده و به ارگان های مختلف بدن آسیب می رساند. اما ذرات درشت تر حداکثر می تواند
به داخل بینی، دهان و حلق راه پیدا کنند.

از عوارض کوتاه مدت این مشکل نیز می توان به سردرد،
سرگیجه، آبریزش چشم و بینی، سوزش چشم و حالت تهوع اشاره کرد.

ارتباط مداوم و یا تنفس غلظت زیاد ذرات باعث ایجاد بیماری
هایی مانند آسم و آلرژی، صدمه به عملکرد سیستم ایمنی بدن، سرطان ریه، صدمه به کبد،
عفونت های قارچی، سینوزیت و بیماری های قلبی می شود.

علاوه بر این، گرد و غبار، مرگ و میر ناشی از بیماری های
قلبی و تنفسی را افزایش می دهد. گروه های آسیب پذیر بهتر است در زمان بروز این
پدیده، فعالیت در خارج از منزل را به کمترین میزان ممکن رسانده و از فعالیت فیزیکی
و ورزش خودداری کنند.

بنابراین توصیه می شود در زمان وقوع این پدیده، از رفتن به
مراکز تفریحی و پارک ها خودداری کنیم و مواد غذایی را بدون پوشش در مجاورت هوای
آزاد قرار ندهیم.

مصرف بیشتر لبنیات به ویژه شیر، میوه و سبزی های مختلف
مانند کیوی، مرکبات، طالبی، فلفل دلمه، سیب زمینی و نخود فرنگی که حاوی آنتی
اکسیدان های زیادی است، در این زمان توصیه می شود.

همچنین محدود کردن مصرف نمک و نوشیدن مایعات به ویژه آب
نیز مفید است.

استفاده از ماسک های معمولی، کاغذی و دستمال نمی تواند
جلوی ورود ذرات گرد و غبار به سیستم تنفسی را بگیرد. بهترین نوع ماسک برای استفاده در شرایط آلودگی هوا با گرد
و غبار، ماسک های حذف کننده گرد و غبار از طبقه FFP2 (اف.اف.پی.دو) و یا ماسک های فیلتردار از نوع  N95است.

مهندس «شهلا کوثری»، کارشناس سلامت محیط معاونت بهداشت
دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز