همه ساله با فرا رسیدن فصل تابستان، گردشگران و مسافران برای گذراندن اوقات فراغت به ورزش های آبی و شنا کردن و قایق سواری در دریا و مکان‌ های آبی می‌پردازند که در برخی موارد به دلیل رعایت نکردن اصول ایمنی دچار غرق‌شدگی می‌شوند. 

غرق ‌شدگی به معنای ورود آب به داخل ریه ‌ها و مجاری تنفسی است و خفگی در نتیجه فرو رفتن در آب است. غرق‌ شدگان اغلب دچار کاهش اکسیژن رسانی به بدن می‌‎شوند و در نتیجه آسیب غیر قابل برگشت به سلول‌های عصبی در دقایق اولیه بعد از غرق‌ شدگی روی می‌دهد. بر خلاف تصور عمومی، غرق شدگی تنها در دریا اتفاق نمی ‌‎افتد، بلکه شنا کردن در محیط‌ های آبی دیگر نظیر کانال ها، رودخانه ها و دریاچه پشت سدها نیز می ‌تواند برای کسانی  که  می خواهند تنی به آب بزنند موجب غرق شدگی شود.

یکی از مهمترین علت های قابل پیشگیری غرق‌ شدگی این است که افراد  بدون  مهارت های لازم، برای نجات فردی که در حال غرق شدن است، دست به کار شده و وارد دریا می‌شوند و آن ‌ها نیز غرق می‌شوند. نجات دادن فرد غریق، نیاز به  آشنایی کامل با مهارت شنا، آموزش لازم به عنوان نجات غریق و آشنایی کامل با نوع و شرایط محیط آبی دارد.

غرق‌شدگی سومین علت مرگ ناشی از حوادث است که در روزهای آخر هفته و ماه های گرم سال به میزان شایع ‌تری رخ می دهد و بیشترین قربانیان این حادثه شامل افرادی است که نگاه حرفه ای به شنا ندارند و نیت شان تنها آب تنی کردن و خنک شدن است.  

همچنین بیماری ‌های زمینه‌ای  مانند صرع، بیماری قلبی، ضعف عضلانی، عقب ماندگی ذهنی مصرف داروهای خواب آور، الکل و مواد روان گردان قبل از شنا در بسیاری از موارد زمینه ساز غرق‌شدگی است. کودکان یک تا چهار ساله حتی در حوض، استخر و وان حمام احتمال غرق شدن دارند که در اکثر موارد علاوه بر کنجکاوی کودکانه،  غفلت والدین اصلی ‌ترین عامل بروز چنین حوادثی است.

نشانه های غرق شدگی

دست و پا زدن و تقلا کردن، قرار گرفتن سر و صورت به مدت طولانی زیر آب، خم شدن سر به عقب، متورم شدن شکم به علت بلع آب، تنفس صدادار، تنگی نفس و قطع نفس، کاهش و قطع ضربان قلب، بیهوشی، کبودی یا رنگ پریدگی لب‌ها، صورت و پوست بدن، استفراغ، سرفه، از جمله نشانه های فرد غرق شده است.

اصول پیشگیری از غرق ‌شدگی

• یادگیری مهارت شنا کردن و آشنایی با اصول اولیه امداد و نجات: اگر توانایی شنا کردن را به خوبی ندارید در مکان‌های آبی پرخطر شنا نکنید و جلیقه شنا به تن داشته باشید.
• توانایی خود را در شنا بیش از حد در نظر نگیرید؛ یک سوم غرق شدگان با فنون شنا آشنایی کامل داشته ‌اند.
• کودکان را در ساحل، دریا، رودخانه ‌ها، در نزدیکی مکان ‌های آبی پرخطر، وان حمام، حوض و استخر تنها نگذارید و با همراهی فرد بزرگسال و لوازم ایمنی شنا شامل جلیقه شنا، بازوبند شنا، حلقه شنا و تخته شنا به درون آب بروند.
• از شنا در قسمت ‌های عمیق دریا و آبی که عمق آن را نمی دانید پرهیز کنید.
• در زمان طوفان و باد شدید و شب ‌ها در مکان‌های آبی پرخطر و دریا از شنا کردن پرهیز کنید.
• در آب ‌های کم عمق یا آبی که عمق آن را نمی‌ دانید شیرجه نزنید. زیرا احتمال ضربه مغزی یا آسیب به ستون فقرات وجود دارد.
• به محض احساس خستگی یا گرفتگی عضلات، از آب خارج شوید.
• از مصرف داروهای روان گردان، الکل، خواب آور و مواردی از این قبیل، پیش از شنا به شدت پرهیز کنید.
• از ورود ناگهانی به آب سرد به دلیل احتمال سنکوپ و شوک دمایی خودداری کنید.
• اگر دارای بیماری خاصی مانند صرع هستید، در مکان‌های آبی پرخطر شنا نکنید.
• در زمان شنا یک نفر از دوستان و آشنایان خود را در ساحل دریا داشته باشید تا مراقب شما باشد و در صورت لزوم به نیروهای امدادی اطلاع دهد.
• در اطراف استخر، حوض و چاه برای پیشگیری از سقوط و غرق شدگی حفاظ نصب کنید.
• اگر شنا بلد نیستید برای نجات فرد غریق وارد آب نشوید، زیرا احتمال زیاد خود فرد هم درگیر می شود.

مهندس «صادق کرمی»، کارشناس کاهش خطر و بلایا مرکز بهداشت شهدای انقلاب شیراز