بسیاری
از بیماران کولوستومی پس از ترخیص از بیمارستان، رژیم غذایی و دریافت مایعات خود
را محدود می کنند تا محتوی مدفوع خروجی از دریچه را کاهش دهند، در حالی که اقدام
خودسرانه در این زمینه توصیه نمی شود و تاکید بر اهمیت پیروی از یک رژیم غذایی
متعادل و مصرف منظم وعده های غذایی ضرورت دارد.

این
بیماران در خطر بالای سوء تغذیه و انسداد دریچه قرار دارند و لازم است جریان طبیعی
مدفوع حفظ شود تا بدین ترتیب عوارض گوارشی مثل نفخ، اسهال، یبوست و بوی شدید مدفوع
به کمترین میزان برسد. بنابراین رعایت توصیه های غذایی جنبه مهمی از بهبود کیفیت
زندگی بیماران به شمار می آید.

مواد
غذایی جدید باید به تدریج به رژیم غذایی این بیماران اضافه شود تا انواعی که به خوبی
تحمل نمی شوند، شناسایی شود و از انسداد دریچه پیشگیری شود. به طور کلی، محدودیتی
برای مصرف رژیم معمول مصرفی وجود ندارد؛ مگر آنکه مصرف آن ماده غذایی باعث تولید
بو یا گاز، انسداد دریچه، تغییر رنگ مدفوع و یا اسهال شود.

باید
توجه داشت که دست کم برای مدت دو هفته پس از جراحی، انواع میوه ها و سبزی ها اعم
از خام، پخته و کمپوت از رژیم غذایی این بیماران حذف می شود و پس از پایان این مدت،
این دسته از مواد غذایی می تواند به صورت پخته به رژیم غذایی اضافه شود.

یکی از
مشکلات ویژه در بیماران کولوستومی، تولید بوی شدید مدفوع است. باید توجه داشت که مصرف
مارچوبه، حبوبات، کلم، بروکلی، خیار، فلفل سبز، سیر، پیاز، قارچ، تربچه، شلغم، تخم
مرغ، ماهی، کره بادام زمینی و نوشیدنی های الکلی، بوی مدفوع را بدتر و شدیدتر می
کند.

همچنین
رعایت نکردن نظافت پوست در محل دریچه استوما و مصرف برخی از داروها از جمله آنتی
بیوتیک ها نیز می تواند دلیل ایجاد بوی بد باشد. برای برطرف کردن این مشکل مصرف آب
زغال اخته، آب گوجه فرنگی و یا آب پرتقال، جعفری و ماست می تواند کمک کننده باشد.

تولید
گاز زیاد و نفخ، یکی دیگر از مشکلات بیماران کولوستومی است. باید توجه داشت که
مصرف نوشیدنی های الکلی و نوشابه های گازدار، شیر، حبوبات، نخود، لوبیا، سویا،
کلم، خیار، ماهی، تخم مرغ، مغزها، پیاز و تربچه، قارچ و نیز خوردن سریع غذا و
جویدن آدامس، تولید گاز و نفخ را تشدید می کنند. مصرف نان تست یا سوخاری، کراکر،
ماست، دوغ و آب زغال اخته برای برطرف شدن این مشکل توصیه می شود.

این
بیماران باید توجه داشته باشند که نوشیدنی های الکلی، غلات کامل، کلم پخته، میوه
های تازه، شیر، آلو، آب سیب یا آلو، کشمش، سبزی های خام و ادویه ها باعث شل شدن مدفوع
و اسهال می شود. مصرف کته، نان تست، آرد سفید، سیب زمینی، پاستا، کراکر، کره بادام
زمینی و موز نارس توصیه می شود.

یکی
دیگر از مشکلات ویژه و مهم در بیماران کولوستومی، انسداد دریچه است. پوست و دانه
میوه ها، میوه های خشک، انواع مغزها، پوست سیب، کلم خام، کرفس، قارچ، ذرت، نارگیل،
پرتقال، آناناس و ذرت بوداده احتمال انسداد دریچه را افزایش می دهد. برای کنترل
انسداد دریچه استوما، مواد غذایی به تدریج و برحسب تحمل بیمار به رژیم غذایی اضافه
می شود و به بیمار آموزش داده می شود که مواد غذایی به صورت جویده مصرف شود.

دریافت
نمک در این بیماران باید درحد طبیعی باشد یا بسته به شرایط بیمار افزایش یابد و
میزان دریافت مایعات توصیه شده یک تا دو لیتر در روز است که باید در فواصل وعده
های غذایی مصرف شود./ف.نوروزی فرد

«شبنم
باقری» کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز