سندروم داون یک بیماری ژنتیکی است که به دلیل وجود یک
کروموزوم اضافی (کروموزوم 21) در سلول ها ایجاد می شود و بروز آن یک نفر در هر 600
تا 800 تولد زنده است. افراد مبتلا به این سندروم اغلب دارای قد کوتاه، توان
عضلانی کم، ناتوانی ذهنی، نقایص مادرزادی قلب و موارد مشابه
هستند. همچنین افراد مبتلا به این سندروم بیشتر در معرض ابتلا به برخی
از بیماری ‌ها از جمله کم‌کاری تیروئید، بیماری‌های خودایمنی و صرع هستند.

 

دریافت غذایی و مهارت های غذا خوردن

دریافت غذایی نوزاد مبتلا به سندروم داون ممکن
است با نوزاد سالم متفاوت باشد. اگرچه شیر مادر توصیه می شود، اما بسیاری از
نوزادان مبتلا به این سندروم با شیر خشک تغذیه می شوند. بیماری های
شیرخوار، بستری شدن در بخش نوزادان، مشکل در خوردن شیر مادر برای نوزاد، ناامیدی و
افسردگی مادر و احساس کافی نبودن شیر مادر، از دلایل استفاده از شیر خشک است.

مصرف غذای جامد نیز در کودکان مبتلا به سندوم داون به
تأخیر می افتد که اغلب به دلیل تأخیر در تکامل عملکرد دهانی_حرکتی است. اگر کودک
کنترل سر ضعیفی داشته باشد یا هنوز قادر به نشستن نباشد، ممکن است امکان آغاز غذا
به صورت جامد در 6 ماهگی نباشد.

مهارت های غذا خوردن در نوزادان و کودکان مبتلا
به سندروم داون به تعویق می افتد. به طوری که برخی از والدین شروع مهارت
هایی همانند شیر خوردن از سینه مادر و مکیدن را برای نوزاد خود دشوار می دانند. همچنین
به دلیل ناهنجاری های گوارشی در 8 تا 12 درصد از نوزادان مبتلا به سندروم
داون، این نوزادان اغلب نیاز به تغذیه از طریق معده دارند.

سایر عواملی که تغذیه را در سال های اول زندگی دشوار می
کند عبارتند از حفره دهانی کوچک، رشد تأخیری دندان ها یا دندان های غیر طبیعی،
احتقان بینی، دستان کوچک و انگشتان کوتاه. از شیر گرفتن و خوردن مستقل غذا از سوی
کودک در مقایسه با سایر نوزادان اغلب دیرتر صورت می گیرد. نوزاد دچار سندروم داون حدود
6 ماه دیرتر از سایر کودکان برای استقلال تلاش می کند. یک برنامه مداخله ای مناسب
همراه با تیم تغذیه می تواند والدین را در کار کردن با کودک به سمت مهارت های
تغذیه ای قابل دستیابی راهنمایی کند.

اضافه وزن

کودکان مبتلا به سندروم داون و همه کودکانی که توان عضلانی
پایینی دارند، به دلیل مصرف انرژی کمتر از معمول، در معرض خطر افزایش وزن هستند.
مدیریت وزن در این افراد باید شامل ارزیابی تکاملی غذا خوردن در کودک، مهارت های
حرکتی، سطوح فعالیت بدنی و چالش های محیطی باشد.

مطالعات نشان داده است که مصرف انرژی در حال استراحت
کودکان مبتلا به سندروم داون کمتر از سایر کودکان است و ممکن است 10 تا 15درصد کمتر
از دریافت مرجع برای انرژی باشد. برای کودکان بزرگتر از 5 سال، محاسبات برای انرژی
ممکن است بر اساس قد، به جای وزن باشد.

در این کودکان همچون سایر کودکان، توصیه هایی مثل
پیروی از یک برنامه غذایی منظم شامل سه وعده غذایی و دو تا سه میان وعده غنی از
مواد مغذی توصیه می شود. همچنین پرهیز از غذاهایی با مقادیر بیش از حد چربی و قند،
خودداری از مصرف نوشیدنی های پرکالری و افزایش فعالیت بدنی توصیه می شود.

طراحی یک برنامه غذایی با کالری کنترل شده بر اساس
کیلوکالری به ازای هر سانتیمتر قد هم ممکن است مفید باشد. پیشگیری از اضافه
وزن و ترویج سبک زندگی فعال از اهداف مهم هستند. برای داشتن برنامه
موفق، آموزش والدین در زمینه مداخله رفتاری و آموزش تغذیه و فعالیت بدنی در جلسات
متعدد توصیه می شود.

یبوست

کودکان مبتلا به سندرم داون به دو دلیل بیشتر از سایر
کودکان ممکن است دچار یبوست شوند. اولین علت، وجود توان عضلانی کمتر در این افراد
است و دلیل دوم، فعالیت بدنی کمتر در آنها است. این مشکل با کمبود فیبر و مایعات
در رژیم غذایی تشدید می شود. رفع یبوست در این افراد باید شامل تأمین فیبر و
مایعات کافی با تاکید بر مصرف آب باشد. منابع فیبر شامل میوه ها، سبزی ها، غلات
سبوس دار، حبوبات و مغزها می شود.

باید توجه داشت در صورتی که فرد از ابتدا رژیم کم فیبر
مصرف می کند، باید به تدریج این منابع غذایی را به رژیم افزود./ف.نوروزی فرد

«مهسا موذن»، دکترای تخصصی علوم تغذیه دانشکده تغذیه و
علوم غذایی شیراز