از ابتدای بروز و شیوع بیماری کووید 19 در سطوح جهانی
و ملی، راهنماها و دستورالعمل هایی در مورد تغذیه نوزاد و شیرخوار با شیر مادر، در
مادران با ابتلای قطعی و مشکوک انتشار یافته است. در همین راستا سازمان بهداشت
جهانی سندی تحت عنوان پاسخ به پرسش های رایج در مورد شیردهی و کووید 19 منتشر کرده
که در نخستین روز از هفته جهانی شیر مادر، به هفت پرسش در این زمینه پاسخ داده شد.

 

در دومین بخش از این مطلب، پاسخ دیگر پرسش های مادران
در این زمینه را با هم دنبال می کنیم.

اگر مادر
مبتلای قطعی/ مشکوک به کووید 19 قادر به شیر دادن به نوزاد شیرخوار خود نباشد،
بهترین روش تغذیه شیرخوار چیست؟

در این زمینه یکی از توصیه ها، شیر دوشیده شده است.

دوشیدن شیر مادر در درجه اول با کمک دست و در صورت
لزوم با استفاده از پمپ مکانیکی انجام می شود. دوشیدن با دست به همان اندازه پمپ می
تواند مؤثر باشد. اما به طور کلی انتخاب شیوه دوشیدن بستگی به تمایل مادر، در
دسترس بودن تجهیزات، شرایط بهداشتی و هزینه هر روش دارد.

دوشیدن شیر مادر برای حفظ چرخه تولید شیر مادر حائز
اهمیت است تا مادر پس از بهبودی نیز بتواند شیرخوار را با شیر مادر تغذیه کند.

مادر و یا هر فردی که به او کمک می کند، باید قبل از
دوشیدن شیر مادر یا لمس هر قسمت از پمپ یا بطری دست خود را بشوید و از تمیز شدن
مناسب پمپ بعد از هر بار استفاده اطمینان حاصل شود.

توصیه می شود شیر دوشیده شده مادر را فردی به او بدهد که
علائم بیماری ندارد، شیرخوار با او احساس راحتی می کند و با استفاده از یک فنجان
تمیز و یا قاشق (تمیز کردن آن راحت باشد) به شیرخوار بدهد. همچنین مادر یا مراقب
شیرخوار، ابتدا دست خود را بشویند.

شیر اهدایی بانک شیر، دیگر توصیه برای تغذیه شیرخوار
در چنین مواقعی است.

اگر مادر قادر به دوشیدن شیر نباشد و شیر اهدایی بانک
شیر انسانی در دسترس باشد، تا بهبودی حال مادر می توان از شیر اهدایی بانک شیر
استفاده کرد.

اگر استفاده از شیر دوشیده شده یا شیر اهدایی امکان
پذیر یا در دسترس نیست، موارد بعدی تغذیه با شیر دایه و به عنوان آخرین گزینه شیر
مصنوعی است.

آیا مادر مبتلای
قطعی /مشکوک به کووید 19، برای دوشیدن شیر باید اقدامات خاصی انجام دهد؟ (به عنوان مثال در
هنگام کار با شیردوش یا ظروف نگهداری شیر یا وسایل تغذیه ای شیر مادر)

حتی بدون در نظر گرفتن کووید 19، لازم است بعد از هر
بار استفاده، تمام وسایل کمک تغذیه ای از جمله شیردوش، ظروف نگهداری شیر و دیگر موارد به طرز صحیح تمیز شود.

شیردوش و ظروف نگهداری شیر باید بعد از هر بار استفاده
با صابون مایع شسته شده و به مدت 10 تا 15ثانیه با آب گرم آبکشی شود.

بعضی از قسمت های پمپ شیردوش را در صورت امکان می توان
در قسمت بالای ماشین ظرفشویی قرار داد. بهتر است قبل از آن، راهنمای مربوطه مطالعه
شود.

آیا به مادر
مبتلای قطعی/ مشکوک به کووید 19 که قادر
به تغذیه مستقیم کودک از پستان یا شیر دوشیده شده خود نیست، می توان شیر دایه را
توصیه کرد؟

بسته به مقبولیت شیر دایه برای مادر/ خانواده، راهنمای
کشوری، مقبولیت فرهنگی، دسترسی به دایه و خدمات پشتیبانی دایه/ مادر می توان
استفاده از آن را توصیه کرد.

مادر
مبتلای قطعی/ مشکوک به کووید 19 که به دلیل بدحال بودن یا بیماری دیگری نمی تواند
به کودک خود شیر بدهد، چه زمانی می تواند مجدد شروع به شیردهی کند؟

هر زمان که مادر احساس خوبی برای شیردهی دارد می تواند مجدد شیردهی را شروع کند و هیچ
فاصله زمانی مشخصی بعد از موارد قطعی / مشکوک به کووید 19 وجود ندارد. شواهدی که
نشان دهد شیردهی دوره بالینی کووید 19 را در مادر تغییر می دهد، وجود ندارد.

برای حصول بهبودی کامل مادر، باید سلامت عمومی و تغذیه
مادر مورد حمایت قرار گیرد. برای شروع شیردهی نیز باید مادر را حمایت کرد.

آیا تغذیه شیرخوار با شیر مادر مبتلای قطعی/
مشکوک به کووید 19 ایمن است؟

بله. ویروس کووید 19 تاکنون در
مادر مبتلای قطعی/ مشکوک به کووید 19 تایید نشده است. بعید است ویروس از طریق شیر
دوشیده شده مادر مبتلای قطعی/ مشکوک به کووید 19 منتقل شود.

آیا نتایج آزمایش کووید 19 در توصیه های مربوط
به تغذیه شیرخوار و کودک خردسال تفاوتی ایجاد می کند؟

نتایج این آزمایش هیچ تاثیری در
تصمیمات آنی تغذیه شیرخوار و کودک خردسال ندارد. با این حال، تأیید کووید 19 به
این معنی است که مادر باید در دورانی که احتمال عفونت وجود دارد، یعنی علامت دار
است یا 14 روز پس از شروع علائم توصیه های مناسب بهداشتی را رعایت کند.

آیا به مادر مبتلای قطعی/ مشکوک به کووید 19
توصیه می شود که علاوه بر شیر مادر از شیر مصنوعی نیز برای شیرخوار استفاده کند؟

خیر، اگر مادر در دوران شیردهی
مبتلای قطعی/ مشکوک به کووید 19 است، هیچ نیازی به اضافه کردن شیر مصنوعی به تغذیه
نوزاد نیست. دادن شیر مصنوعی، تولید شیر مادر را کاهش می دهد. مادران در دوران شیردهی
باید در خصوص وضعیت پستان گذاشتن و پستان گرفتن مورد مشاوره و حمایت لازم قرار
گیرند تا از تولید شیر کافی اطمینان حاصل شود.

دکتر «شهناز علایی»،
کارشناس اداره سلامت کودکان و ترویج تغذیه با شیر مادر وزارت بهداشت، درمان
و آموزش پزشکی