واریس زمانی رخ می‌دهد که
دریچه‌ های معیوب سیاهرگ ‌ها اجازه دهد خون در خلاف
جهت، جریان پیدا کند یا در یک ناحیه جمع شود. رگ های واریسی اغلب در پاها ایجاد می شود و می تواند بزرگ،
متورم، پیچ خورده، ناصاف و برآمده باشد. این رگ ها اغلب از نظر ظاهری آبی یا بنفش
تیره هستند. واریس گاهی اوقات مشکلات جدی برای فرد مبتلا ایجاد می کند؛ از جمله ممکن
است گردش خون در مچ پا و پاها را مسدود کند.

علت های اصلی واریس شامل وجود بیماری های عروقی، اضافه وزن
و چاقی، فشار خون بالا، دیابت، سن بالا، سابقه واریس در خانواده و نیز نوع شغلی که
فرد باید مدت زیادی بایستد، می تواند باشد.

از جمله درمان های رایج واریس می توان به پوشیدن جوراب
واریس، جراحی و گذاشتن صندلی کوچک زیر پا هنگام نشستن اشاره کرد. علاوه بر موارد
گفته شده برخی از عوامل تغذیه ای هم وجود دارد که می تواند در درمان واریس مهم باشد
که در راس آنها کاهش وزن است. از سوی دیگر بعضی مواد معدنی موجود در مواد غذایی، تاثیر مستقیمی بر روی
سلامت عروق و گشاد شدن رگ ها دارد که از این رو می توان به ارتباط تنگاتنگ بین
تغذیه و واریس دست یافت.

از جمله مشکلات مرتبط با تغذیه که می تواند سبب تشدید واریس
شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:

اضافه وزن و چاقی: کاهش وزن و محدودیت مصرف مواد غذایی پر کالری یکی از
راهکارهای اصلی در درمان واریس است.

یبوست: افزایش فشار داخل دستگاه گوارش سبب واریس های عمقی و اغلب
غیرقابل مشاهده می شود؛ بنابراین باید در رژیم غذایی به اندازه کافی فیبر و مایعات
مصرف کنیم.

مصرف چربی های ناسالم: مصرف غذاهای چرب حاوی مقادیر بالای اسیدهای چرب اشباع مانند
غذاهای فست فود و سرخ شده می تواند باعث افزایش فشار بر سیستم عروقی و تشدید واریس
شود. در مقابل مصرف منابع حاوی اسیدهای چرب ضروری مثل ماهی و انواع مغزها به دلیل
نقشی که در استحکام وریدها دارد، می تواند مفید باشد.

قند خون بالا: مصرف شکر می تواند منجر به افزایش قند خون و به دنبال آن
افزایش میزان انسولین خون شود که با گذشت زمان به رگ ها آسیب می زند. از این رو
خطر ابتلا به بیماری های عروقی از جمله واریس در بیماران مبتلا به دیابت بیشتر
است. بنابراین باید از مصرف زیاد شکر و مواد غذایی که به آنها شکر اضافه می شود
مانند انواع شیرینی، شکلات و دسرها پرهیز کرد.

فشار خون بالا: مصرف زیاد نمک و سدیم می تواند منجر به احتباس آب و به دنبال
آن افزایش حجم خون، بالا رفتن فشار خون و در نتیجه تشدید واریش شود. از این رو
لازم است از مصرف نمک، مواد غذایی فرآوری شده که سدیم بالایی دارد از جمله غذاهای
کنسروی، سوسیس و کالباس و سایر فرآورده های گوشتی فست فودی پرهیز کرد.

توصیه های تغذیه ای
برای بهبود واریس

افزایش مصرف میوه و سبزی: برای تامین فیبر و آنتی اکسیدان (مانند ویتامین C، فلاونوئیدها)
که باعث ایجاد خاصیت ارتجاعی در عروق می
شود مانند: مرکبات، انواع توت ها، انگور،
آناناس، انواع سبزی های برگ سبز و کلم ها، گوجه فرنگی و موارد مشابه

افزایش مصرف مایعات روزانه: استفاده از غلات کامل، لبنیات کم چرب و منابع پروتئینی بدون
چربی (جدا کردن چربی و پوست منابع گوشتی) استفاده از آجیل ها (بدون نمک) و
دانه ها (مانند دانه چیا، بذر کتان)

محدودیت استفاده از غذاهای فرآوری شده و فست فودی، کافئین و
مصرف مواد غذایی
با چربی و شکر بالا مانند کره، مارگارین، کیک ها، بیسکویت
ها و شیرینی ها

«نسرین نسیمی» کارشناس ارشد تغذیه دانشکده تغذیه و علوم
غذایی شیراز