در دهه های اخیر، تولید و مصرف محصولات غذایی صنعتی و
فرآوری شده افزایش یافته که افزایش شیوع چاقی، بیماری های قلبی و سرطان ها را در
پی داشته است. چرا که در فرمولاسیون این محصولات از مواد افزودنی، طعم دهنده ها،
شیرین کننده های مصنوعی، رنگ های طبیعی، امولوسیون کننده ها استفاده می شود.

 

بر اساس این تعریف، محصولات غذایی موجود در سبد غذایی
خانواده ها همچون نوشابه، آبمیوه ها و نکتارهای غیر طبیعی، انواع بیسکوییت ها، کیک
ها، دونات، بستنی ها، شیرهای طعم دار، چیپس، کراکر، پفک، پیتزا، سوسیس و کالباس،
همبرگرهای غیرخانگی، سس های کارخانه ای، انواع شکلات، آب نبات ها، شیرینی های
آماده، قهوه فوری و نسکافه، جزو مواد غذایی صنعتی بسیار فرآوری شده به شمار می
رود.

محصولات غذایی صنعتی بسیار فرآوری شده، اغلب دارای دانسیته
بالای انرژی، حاوی قند یا نمک یا چربی بالا، فقیر از
نظر ریزمغذی ها و فیتوکمیکال ها و گاه نیز حاوی ترکیبات موتاژن (جهش زا) است که به
دلیل فرآیندهای فرآوری در صنعت، از جمله حرارت بالا، تولید می شود.

ترکیبات غیر مغذی در محصولات غذایی صنعتی بسیار فرآوری
شده، در صورت مصرف طولانی، زیاد و مستمر، می توانند باعث افزایش استرس اکسیداتیو
به سلول ها و اندام ها شودگردند و یا با کاهش در باکتری های مفید دستگاه گوارش،
زمینه التهاب و بیماری های مزمن مختلف را فراهم کند.

یکی از مواد غذایی صنعتی یا فراوری شده مورد علاقه کودکان
سس کچاپ یا گوجه فرنگی است، تا جایی که برخی افراد طعم و مزه هر غذایی را منوط به استفاده
از سس برای آن می‌ دانند؛ از اسپاگتی گرفته تا پیتزا و حتی ساندویچ‌ ها از
جمله مواد غذایی است که به همراه سس مصرف می شود.

اما خوب است بدانیم این طعم ‌دهنده تنها شامل گوجه فرنگی
تازه نیست و علاوه بر گوجه فرنگی، مواد مختلف بسیاری در درون سس کچاپ وجود دارد.
سس کچاپ در ترکیبات خود حاوی بسیاری از مواد مضر برای سلامتی انسان است و مصرف بیش
از حد آن، می تواند بیماری ‌های جدی برای کودکان به دنبال داشته باشد.

به طور کلی ترکیبات سس کچاپ شامل کنسانتره گوجه ‌فرنگی،
شربت ذرت با فروکتوز بالا، سرکه مقطر، شکر و مواد نگهدارنده است؛ مصرف بیش از حد
غذاهای حاوی شربت فروکتوز با افزایش خطر چاقی، دیابت مقاومت به انسولین، تری
گلیسیرید بالا و بیماری‌ های مرتبط با کبد چرب همراه است.

برخی پدر و مادرها فرزندان را عادت داده اند که مواد غذایی
را با سس بخورند که با تهدید سلامت کودک همراه است؛ زیرا علاوه بر اینکه سس حاوی
چربی و نمک فراوان است، غذاهایی که با سس خورده می شود نیز مملو از چربی است و در
درازمدت به نفع سلامت کودک نیست.

بعضی از پدر و مادرها تصور می کنند مصرف بیش از حد چربی یا
سس اشکالی ندارد؛ در صورتی که الگوهای تغذیه ای در کودکی شکل می گیرد و این عادات
غذایی به دوران بزرگسالی منتقل می شود و در نهایت فرد به دلیل مصرف غذاهای چرب
همراه با سس فراوان، دچار بیماری های مختلفی می شود.

بنابراین توصیه می شود در صورت تمایل به مصرف سس کچاپ در
کودکان، سعی شود از نوع خانگی آن که بدون مواد نگهدارنده است استفاده شود و از سس
گوجه فرنگی صنعتی به مقدار محدود استفاده شود.

«نسیم بهادری» کارشناس واحد بهبود تغذیه مرکز بهداشت شهدای
انقلاب شیراز