زخم
پپتیک یا زخم معده نوعی آسیب خوش خیم به مخاط دستگاه گوارش است که شایعترین علامت آن، درد معده و احساس سوزش در وسط
معده است. میزان و شدت درد به وخامت زخم بستگی دارد. مهمترین علت های زخم معده شامل عفونت هلیکوباکتر پیلوری،
مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، سیگار، الکل و استرس است.

در این
زمینه برخی توصیه های تغذیه ای می تواند در کنترل و درمان زخم های پپتیک مفید باشد:

_ رژیم
غذایی برای درمان زخم معده باید متعادل و مناسب باشد. این بیماران باید وعده های غذایی کم حجم اما در دفعات بیشتر
(6 تا 8 وعده در روز) استفاده کنند تا برایشان قابل تحمل تر باشد و همچنین از گرسنگی
و خالی ماندن معده جلوگیری کنند.

_ این افراد
باید از مصرف غذاهای حجیم و چرب خودداری کنند؛ زیرا وعده های غذایی بزرگ و پرچرب باعث
کاهش فشار اسفنگتر مری، تاخیر در تخلیه معده و افزایش تولید اسید می شود. همچنین از مصرف وعده غذایی
حجیم قبل از خواب باید پرهیز شود.

_ غذاهای
پروتئینی هرچند با حفظ حالت بافری، اسیدیته معده را خنثی کرده و می توانند از شدت
علائم بکاهند، اما از طرفی با تولید اسید، گاسترین و پپسین می توانند زخم را تشدید
کنند. بنابراین اعتدال در مصرف توصیه می شود.

میزان
اسیدیته غذا به ویژه در مورد بیمارانی که مبتلا به زخم های مری نیز هستند حائز
اهمیت است؛ چون زمانی که مقدار زیادی اسید معده به سمت مری برمی گردد، سوزش زیادی
احساس می شود و بنابراین توصیه می شود از مصرف غذاهای اسیدی که با افزایش ترشح
اسید معده می توانند موجب التهاب مخاط معده و وخیم تر شدن زخم معده شوند، پرهیز
شود. مانند مرکبات، گوجه فرنگی، قهوه، چای، نوشیدنی های گازدار، شکلات، شیر، خامه،
شیرکاکائو، مصرف زیاد ادویه ها به ویژه فلفل تند و موارد مشابه.

_ غذاهای سرخ شده، گوشت های چرب، کیک ها، بیسکویت ها، کره، خامه
باعث ضعیف شدن اسفنکتر معده می شود و باید از خوردن این مواد غذایی پرهیز شود.

_ این بیماران باید مصرف
نمک و مواد غذایی شور (مانند خیارشور، زیتون، انواع کنسروها ) را محدود کنند؛ زیرا
براساس مطالعات متعدد، مصرف نمک زیاد در ارتباط با افزایش رشد هلیکوباکتر پیلوری و
بدتر شدن زخم های معده است.

_ مصرف الکل و سیگار نیز موجب
تخریب مخاط معده می شود و در روند درمان اختلال ایجاد می کند.

مطالعات متعدد نشان می دهد که مصرف کافی میوه
و سبزی و دریافت کافی فیبر غذایی در روند درمان زخم معده اثر بخش است و توصیه به
افزایش دریافت فیبر رژیم غذایی (غلات کامل، حبوبات، جو، میوه ها و سبزی ها) است.

_ مصرف
چای سبز، جوانه بروکلی و پروبیوتیک ها نیز در کنترل هلیکوباکتر پیلوری به عنوان
یکی از مهمترین دلایل ابتلا به زخم های پپتیک نقش دارد.

_ این بیماران باید توجه داشته باشند که سوء جذب
ویتامین B12، کلسیم، آهن و سایر مواد مغذی در زخم های
پپتیک و یا کاهش اسیدیته معده ناشی از بیماری اتفاق می افتد و بنابراین مکمل یاری
با این مواد مغذی زیر نظر پزشک یا متخصص تغذیه ضروری است./ف.نوروزی فرد

«شبنم باقری» کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و
علوم غذایی شیراز