فشار روانی مزمن به روش های مختلف بر استفاده بدن از کالری و مواد مغذی تأثیر می گذارد.

فشار روانی مزمن نیازهای سوخت و ساز بدن و استفاده و دفع بسیاری از مواد مغذی را افزایش می دهد و در نتیجه  اگر فردی از برنامه غذایی مغذی استفاده نکند، ممکن است کمبود برخی ریزمغذی ها رخ دهد.

فشار روانی همچنین یک واکنش زنجیره‌ای از رفتارها را ایجاد می‌کند که می‌تواند بر عادات غذایی تأثیر منفی بگذارد و منجر به سایر مشکلات سلامتی شود. فشار روانی تقاضای بیشتری برای اکسیژن، انرژی و مواد مغذی در بدن ایجاد می کند.

با این حال، افرادی که فشار روانی مزمن را تجربه می‌کنند، ممکن است هوس غذاهای آرامش‌بخش مانند تنقلات یا شیرینی‌های بسیار فرآوری‌شده را داشته باشند که چربی و کالری بالایی دارند، اما مواد مغذی کمی دارند. افرادی که فشار روانی دارند ممکن است زمان یا انگیزه لازم برای تهیه وعده های غذایی مغذی و متعادل را نداشته باشند یا ممکن است از خوردن وعده های غذایی خود صرف نظر یا فراموش کنند.

فشار روانی می‌تواند با ایجاد خواب سبک‌تر یا بیداری‌های مکرر، خواب را مختل کند که منجر به خستگی در طول روز می‌شود. برای مقابله با خستگی روز، افراد ممکن است از برخی موادغذایی محرک‌ برای افزایش انرژی مانند کافئین یا میان‌وعده‌های پرکالری استفاده کنند.

در هنگام فشار روانی حاد، هورمون آدرنالین، اشتها را سرکوب می کند، اما با فشار روانی مزمن، سطوح بالای کورتیزول ممکن است باعث هوس به ویژه برای غذاهای سرشار از قند، چربی و کالری شود که ممکن است منجر به افزایش وزن شود. کورتیزول به تجمع چربی در ناحیه شکم کمک می کند که به آن چاقی مرکزی نیز می گویند که با مقاومت به انسولین و افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو، بیماری های قلبی عروقی و برخی سرطان های سینه مرتبط است.

برای کمک به کنترل فشار روانی توجه به نکات زیر توصیه می شود:

داشتن برنامه غذایی متعادل: یک برنامه غذایی متعادل از سیستم ایمنی سالم و ترمیم سلول های آسیب دیده حمایت می کند و انرژی اضافی مورد نیاز برای مقابله با رویدادهای فشار روانی زا را فراهم می کند. تحقیقات نشان می دهد که غذاهای خاصی مانند چربی های امگا 3 (گردو و روغن ماهی)،  سبزیجات و میوه ها به تنظیم سطح کورتیزول کمک می کنند. اگر به دلیل خستگی یا مشغله زیاد برای تهیه وعده‌های غذایی در خانه، بیشتر به فست فودها اعتماد می‌کنید، برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی را در نظر بگیرید.

آگاهانه غذا خوردن: وقتی فشار روانی داریم سریع غذا می خوریم، بدون اینکه متوجه شویم چه چیزی یا چقدر می خوریم که می تواند منجر به افزایش وزن شود. شیوه‌های تغذیه آگاهانه با تشویق به نفس‌های عمیق، انتخاب‌های متفکرانه غذایی، تمرکز بر روی وعده غذایی و جویدن آهسته و کامل غذا، با فشار روانی مقابله می‌کند. این کار لذت بردن از غذا را نیز افزایش می دهد و هضم را بهبود می بخشد.

تمرین منظم: فعالیت بدنی به کاهش فشار خون و سطح هورمون فشار روانی کمک می کند. ورزش های هوازی مانند پیاده روی باعث افزایش تنفس و ضربان قلب می شود، به طوری که اکسیژن بیشتری به سلول های بدن می رسد. این باعث کاهش تنش در عضلات از جمله قلب می شود.

مدیتیشن یا تکنیک های تنفس عمیق: تنفس سریع و کم عمق و افکار نامنظم در پاسخ به فشار روانی رخ می دهد، بنابراین برای کاهش تنش عضلانی، کاهش ضربان قلب و آرامش ذهن، نفس های عمیق و آهسته بکشید. هر زمان که احساس فشار روانی کردید، به آرامی نفس بکشید و بر هر تنفس درونی و بیرونی تمرکز کنید. از طریق این عمل ساده، سیستم عصبی پاراسمپاتیک شما فعال می شود و می تواند به شما کمک کند آرام شوید.

مشاوره سلامت روان یا سایر حمایت های اجتماعی: احساس تنهایی می تواند فشار روانی را افزایش دهد. در زمان تنهایی با یک فرد مورد اعتماد صحبت کنید. بیشتر فقط درک اینکه تنها نیستید و احساسات شما غیرعادی نیستند، می تواند به کاهش فشار روانی کمک کند.

تمرین تعادل بین کار و زندگی: از تعطیلات و زمان شخصی خود استفاده کنید. فرار دوره‌ای از فشارهای کاری می‌تواند برای کاهش فشار روانی، افزایش بهره‌وری و کاهش خطر بیماری‌های جسمی و روانی که با فرسودگی شغلی مرتبط هستند، معجزه کند. حداقل یک بار در هفته برای فعالیت های سرگرم کننده برنامه ریزی کنید. باغبانی (کاشتن گیاهان در گلدان های کوچک از جمله پونه کوهی، آویشن، ریحان)، مطالعه، لذت بردن از موسیقی، ماساژ، پیاده‌روی در طبیعت و پختن غذای مورد علاقه نمونه‌هایی از فعالیت های کاهش فشار روانی هستند.

بهداشت خواب: فشار روانی می تواند باعث افزایش حس هوشیاری شود که شروع خواب را به تاخیر می اندازد و همچنین باعث قطع خواب در طول شب می شود و می تواند مانع از ورود فرد به مراحل خواب عمیق شود که در آن بدن بافت را ترمیم می کند و رشد می دهد و از سیستم ایمنی سالم پشتیبانی می کند. هفت تا 9 ساعت در شب بخوابید.

منبع: وبگاه دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی