غده پروستات غده‌ ای
است در مردان که در زیر مثانه قرار دارد و قسمت ابتدایی مجرای ادراری آقایان را
احاطه کرده و مایعی به داخل منی ترشح می‌ کند.

 

سرطان پروستات در اثر رشد بدخیم سلول های
پروستات به وجود می آید که به طور نامنظم و فزاینده ‌ای تکثیر و منجر به افزایش
حجم در هر یک از اجزای سلولی غده پروستات می ‌شود؛ سرطان پروستات یکی از شایع ترین
سرطان ها در میان مردان است.

سرطان پروستات با نشانه‌ های مرتبط با
دفع ادرار و یا درد شکم تظاهر می‌ کند؛ این نشانه ‌ها با علائم بیماری های رایجی
مانند عفونت و بزرگی خوش خیم پروستات (Benign Prostatic Hyperplasia) مشترک است.

علائم هشدار دهنده سرطان
پروستات

جریان منقطع و ضعیف ادرار، تاخیر در شروع
ادرار، نیاز به تخلیه مکرر ادرار و احساس باقی ماندن ادرار در مثانه پس از ادرار
کردن، قطره قطره آمدن ادرار پس از اتمام ادرار، تکرر ادرار در شب و روز، دردهای
مبهم در پایین شکم آقایان، وجود خون در ادرار که گاهی این خون در مایع منی نیز
دیده می شود، ناتوانی جنسی، بی‌ اختیاری ادراری و زور زدن هنگام ادرار کردن.  

سبب‌شناسی

علت ابتلا به سرطان پروستات هنوز ناشناخته است، اما تحقیقات آماری و بالینی، روند
بدخیمی بیماری سرطان پروستات را به این عوامل ارتباط می دهد:

·        
سن:
سرطان
پروستات اغلب در افراد سالمند دیده می‌ شود و افراد زیر 50 سال به ندرت
به آن مبتلا می شوند؛ مردان بالای 60 سال بیشتر
در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند و باید بیشتر متوجه علائم هشداردهنده
این بیماری باشند.

·        
عوامل ژنتیکی: سابقه ارثی سرطان پروستات عامل مهمی در ابتلا به این سرطان
است؛ وجود سابقه سرطان پروستات بین اعضای نزدیک خانواده از جمله پدر و برادر
احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش می ‌دهد.

·        
عوامل هورمونی:
هورمون
‌های استروئیدی(تستوسترون و آندروژن ها) برای رشد و حفظ و عملکرد طبیعی پروستات در
مردان بالغ نقش مهمی را ایفا می کند؛ افزایش میزان ترشح هورمون تستوسترون در خون
اغلب موجب تسریع روند بدخیمی سرطان پروستات می شود.

·        
تغذیه: رژیم غذایی دارای اثرات بالقوه ‌ای در پیشگیری از  ایجاد سرطان پروستات است؛ مطالعات و تحقیقات
علمی ثابت کرده ‌است سبزی ها حاوی مقادیر قابل توجهی ویتامین C و E
است. به ویژه گوجه فرنگی، عاملی محافظتی در مقابل سرطان پروستات تلقی می شود، در
حالی که استفاده از مقادیر زیاد چربی حیوانی عامل مستعد کننده و پیشتاز در ایجاد
سرطان پروستات شناخته شده است.

·        
بیماری های مقاربتی:
وجود
بیماری های مقاربتی احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد.

الگوهای غربالگری سرطان
پروستات

معاینه غده پروستات از طریق معاینه مقعد
(Digital rectal examination) از الگوهای غربالگری سرطان پروستات است؛ در این
روش پزشک از داخل مقعد بیمار، غده پروستات را معاینه می ‌کند؛ وجود سطح خشن و
نامنظم بافت از علائم هشدار دهنده سرطان پروستات محسوب می ‌شود.

تومورهای سرطانی آنتی‌ ژن ‌های مشخصی را
تولید می ‌کند که ممکن است از طریق آزمایش خون کشف شود؛ آنتی ‌ژنی که به طور کامل
توسط غده پروستات تولید می ‌شود، آنتی ‌ژن اختصاصی پروستات (Prostate
Specific Antigen ,PSA) است؛ تشخیص سریع سرطان پروستات با اندازه‌ گیری
آنتی‌ ژن اختصاصی پروستات از آزمایش های غربالگری این بیماری است؛ در بیمارانی که
مبتلا به سرطان پروستات هستند، مقدار این آنتی ژن در سطح بالاتری قرار دارد.

·        
ترکیب معاینه مقعد توأم
با آزمایش تعیین سطح PSA از طریق خون، روش دقیق‌ تری برای تشخیص سرطان پروستات است.

تشخیص به موقع بیماری، دست کم پنج
سال بیشتر به زندگی مبتلایان به سرطان پروستات اضافه می ‌کند؛ توصیه می‌شود مردان
در سنین بالای 40 سال، سالیانه مورد معاینه غده پروستات از طریق
معاینه مقعد قرار گیرند و در سنین بالای 50 سال، هر
سال آزمایش آنتی‌ژن مخصوص پروستات را انجام دهند.

دکتر «نگار میرزاد»، مسوول واحد پیشگیری
و مبارزه با بیماری های غیرواگیر مرکز بهداشت شهدای والفجر