رویکردهای تغذیه ای در کنترل کم وزنی و سو تغذیه در سالمندان
.
یکی از مشکلات مهم و تهدیدکننده سلامت در سالمندان، کمبود وزن و سوء تغذیه است. سوء تغذیه پروتئین و انرژی در سالمندان خطر عفونت، کم خونی، ضعف عضلات، شکستگی استخوان، زخم های فشاری، خستگی، تضعیف سیستم ایمنی و مرگ و میر را افزایش می دهد.
کاهش وزن ناخواسته اگر مساوی یا بیشتر از پنج درصد وزن بدن طی یک ماه و بیشتر از 10 درصد وزن بدن طی شش ماه باشد، به عنوان خطر تلقی شده و نیاز به پیگیری دارد. نمایه توده بدنی یا BMI که مساوی است با وزن برحسب کیلوگرم تقسیم بر قد برحسب متر به توان 2، اگر کمتر از 22 باشد فرد سوء تغذیه دارد و اگر کمتر از 18 باشد سوء تغذیه شدید دارد.
توجه داشته باشید که شرایطی مثل افسردگی موجب افزایش بی اشتهایی و کاهش میل و رغبت به تهیه و آماده سازی غذا در افراد سالمند می شود. تنهایی و ناتوانی در انجام فعالیت روزانه و خرید و آماده سازی غذا موجب می شود فرد سالمند دسترسی کافی به همه گروه های غذایی نداشته باشد. همچنین به دلیل از دست دادن دندان در افراد سالمند مصرف برخی از اقلام غذایی نظیر سبزی ها، برخی میوه ها و مغزها محدود می شود.
توصیه های غذایی در سالمندان مبتلا به سوء تغذیه:
• توصیه می شود رژیم غذایی این افراد غنی از پروتئین، انرژی و مایعات باشد.
• روزانه 6 تا 8 لیوان مایعات از جمله آب، آبمیوه طبیعی، شیر و دوغ مصرف کنند.
• تعداد وعده های غذایی افزایش یابد و هر سه ساعت یک بار یک وعده غذایی سبک یا میان وعده مصرف شود.
• برای تأمین پروتئین موردنیاز روزانه مصرف گوشت ها به ویژه گوشت سفید نظیر مرغ و ماهی و همچنین حبوبات به عنوان جانشین گوشت مانند عدس، لوبیا، ماش و مصرف سفیده تخم مرغ و لبنیات مانند شیر و ماست و پنیر توصیه می شود.
• محدودیت مصرف تخم مرغ مربوط به زرده تخم مرغ است و مصرف روزانه سفیده تخم مرغ بدون مانع است. افراد مبتلا به دیابت، بیماری قلبی و دارای فشار خون بالا و کلسترول بالا مجاز به مصرف حداکثر 3 زرده تخم مرغ در هفته هستند.
• مصرف منابع غذایی کلسیم (شیر و لبنیات)، روی (حبوبات، لبنیات، گوشت، تخم مرغ و نان های سبوس دار)، ویتامین C (میوه ها مانند انواع مرکبات و سبزیجات تازه)، ویتامین E (آجیل و مغزهای بی نمک) و امگا-3 (ماهی، گردو، بذر کتان و روغن های گیاهی مانند روغن سویا و روغن کلزا) به صورت روزانه توصیه می شود.
• در صورتی که فرد سالمند به دلیل مشکلات دندان در خوردن برخی از میوه و سبزی ها مشکل دارد، توصیه می شود به صورت پخته و پوره مصرف شود.
• توصیه می شود سالمندانی که درگیر مشکلاتی نظیر افزایش قند خون، اختلال چربی خون، پرفشاری خون و اسید اوریک بالا نیز هستند برای دریافت برنامه غذایی مناسب با شرایط خود به مشاور تغذیه مراجعه کنند./ف.نوروزی فرد
«زهرا حسن زاده» دکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز
نظر دهید