سال های ابتدای زندگی مهم ترین سال های حیات هر فرد محسوب
می شوند به طوری که تجربیات این سال ها زیربنای زندگی آینده او را تشکیل می دهد.
مطالعات گویای این حقیقت است که بسیاری از مشکلات دوران بزرگسالی ریشه در دوران
کودکی دارد. محیطی که کودک در آن زندگی کرده، رشد می کند و می آموزد، تاثیر بسیار
زیادی بر روند تکامل او دارد. همه عوامل کلیدی ذهنیت عاطفی از قبیل اعتماد،
کنجکاوی، هدفمندی، ظرفیت برقراری ارتباط با دیگران بستگی به نوع مراقبت نخستینی
دارند که کودک از محیط و افراد پیرامونی خود در سال های نخست زندگی دریافت می کند.

 

بیشترین رشد هوشی در کودکان قبل از سن هشت سالگی است. نخستین
سال های زندگی در مورد تغذیه و رشد جسمی کودکان بسیار تعیین کننده است و کودکانی
که در این دوران متزلزل هستند، ریسک ناتوانی یا تاخیر در رشد شناختی را تجربه می
کنند. به بیان دیگر سال ها و ماه های آغازین مهم ترین سال های سرمایه گذاری برای
توسعه انسانی است. تکامل ابتدای کودکی شامل حیطه های مختلفی از قبیل شناختی،
گفتاری، احساسی، اجتماعی، جسمی، روانی و معنوی است که همگی بر یادگیری، موفقیت
تحصیلی، احتمال ابتلا به بیماری های جسمی و روانی، مشارکت اقتصادی، عملکرد اجتماعی
و سلامت فرد تاثیر به سزایی دارد.

کودکان با ظرفیت های روانی، اجتماعی و جسمی متفاوتی متولد
می شوند که به آنها اجازه می دهد از طریق ارتباط با محیط پیرامون خود، بیاموزند و
سیر تکاملی خود را طی کنند. اگر این ظرفیت ها شناخته نشده و مورد حمایت قرار نگیرد،
به جای شکوفایی، از بین می رود. وقتی که کودکان از «سرآغازی» درست و بایسته
برخوردار نشده باشند، هرگز از عهده جبران آثار کوتاهی هایی که در حق آنها شده است
برنمی آیند و به شکوفا کردن کامل استعدادهای خود نایل نمی شوند.

دین اسلام عالی ترین توجهات را به کودک و تکامل و تربیت او
دارد؛ چنانکه احترام به فرزند، پرورش و آموزش مناسب، توجه به نیاز روابط دوستانه و
رفاقت، صمیمیت با کودک، محبت، اجتماعی کردن فرزند، مشورت با فرزندان، انتخاب نام
زیبا، رفتار عادلانه و به دور از تبعیض، آموزش های دینی و تقویت مبانی اعتقادی و
سطح دانش و معرفت کودک همگی از مصادیق مهم و مورد توجه دین اسلام است.

کودکان سرمایه های هر جامعه هستند و برای شاد زیستن و رفاه
کامل جسمی، روانی، عاطفی و اجتماعی که موجب دستیابی به توانمندی های بالقوه آنان
می شود، برنامه های مراقبتی رشد و تکامل کودکان حایز اهمیت است. برنامه های مراقبت
و تکامل ابتدای کودکی، با فراهم آوردن «آغازی منصفانه» برای کودکان، زمینه تعدیل
مشکلات اجتماعی، اقتصادی و جنسیتی را به وجود می آورد.

قابلیت برنامه های مراقبت و تکامل کودکی در زمینه آگاه
سازی مردم می تواند منجر به ایجاد مشارکت موثر آنان شود. سرمایه گذاری در این
برنامه ها، یک نوع سرمایه گذاری در ایجاد شهروندانی سالم تر، با سوادتر و تواناتر
است. به طور خلاصه برنامه های رشد و تکامل کودکان، نه تنها فردی و کوتاه مدت، بلکه
اجتماعی، اقتصادی و بلندمدت بوده، فواید بسیاری برای جامعه دارد و بر روی توانایی
کودکان در خانواده و اجتماع موثر است.

«رویا زارع»، کارشناس سلامت کودکان، نوزادان و ترویج تغذیه
با شیرمادر مرکز بهداشت شهدای والفجر