به دلیل اهمیت حفظ ایمنی بیمار، استفاده مسوولانه از داروها و الزام به همراه داشتن نسخه برای تهیه برخی دارو ها ضروری است. از دلایل این امر آگاهی نداشتن در مورد عوارض احتمالی، تداخل داروها، نبود آگاهی در زمینه دوره درمانی موردنیاز و دوز کافی برای پاسخ گرفتن از مصرف یک دارو، نبود امکان پایش پاسخدهی به دارو، جلوگیری از سوء مصرف و به طور کلی، حفظ سلامت بیماران است.

در خصوص داروهای نیازمند نسخه و خطرات احتمالیناشی از مصرف اشتباه، داروسازان نقش حیاتی در زمینه آموزش عوارض ناخواسته دارویی به بیماران دارند. در ادامه چند نکته کلیدی را در این زمینه، مرور می کنیم:

1. راه های ارتباطی با داروسازان را به خاطر بسپاریم

با شماره 190 (واحد اطلاع رسانی داروها و سموم  دانشگاه علوم پزشکی محل زندگی خود) تماس بگیرید و یا در صورت حساسیت و محرمانگی بالای مورد نگرانی شما، از اتاق مشاوره دارویی (تعبیه شده در داروخانه های تازه تاسیس) بهره گیری کنید.

2. رعایت دقیق رژیم درمانی

رعایت دقیق رژیم دارویی تجویز شده، اهمیت بالایی دارد. فراموش کردن دوز داروها، مصرف بیش از اندازه تصادفی، مدت زمان ناکافی درمان و یا قطع ناگهانی و خودسرانه برخی داروها می‌تواند اثرات نامطلوبی بر سلامت روانی داشته باشد.

3. آگاهی یابی از خصوصیات، عوارض احتمالی و تداخلات داروها

دقت کنیم که برخی از داروها (به ویژه داروهای روانپزشکی) برای پاسخ درمانی مناسب به زمان نیاز دارد، بنابراین ضرورت دارد تداخل و عوارض جانبی احتمالی شناخته شده مرتبط با داروهای تجویز شده را با مشورت با دکتر داروساز مورد بررسی قرار دهیم و در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی (به ویژه در موارد حساسیت به دارو ها) پزشک معالج خود را در جریان بگذاریم.

4. پس از اتمام دوره درمان، داروهای استفاده نشده را دور بریزیم

پس از اتمام دوره درمان، نگهداری برخی دارو های باقیمانده در منزل، می تواند آسیب زا باشد. تمام داروهایی که منقضی شده است، همراه با بسته های دارویی و یا بطری های دارویی که برچسب مشخص ندارند و یا قرص های نصف شده و اسپری های استنشاقی (به علت قابلیت اشتعال) باید از بین برده شده و یا دور ریخته شود. برای دانستن اینکه کدام داروها را می توان یا نمی توان نگاه داشت، باید با پزشک و یا داروساز خود مشورت کنیم.

5. به گروه های پرخطر، اجازه دسترسی به داروهای خود را ندهیم.

احتمال آسیب رسانی سهوی به اطفال و سالمندان، به علت عدم شناخت دارو وجود دارد. بنابراین باید مراقب نشانه های هشدار دهنده در خصوص احتمال مصرف خودسرانه و یا سهوی داروها باشیم.

دکتر «شیرین فتحی»، اداره تحقیق و توسعه، معاونت غذا و دارو، دانشگاه علوم پزشکی شیراز