کبد چرب  (Fatty liver)واژه کلی برای اشاره به جمع شدن چربی در کبد است. وجود چربی به میزان کم در کبد، طبیعی است، اما اگر این میزان بیشتر از 5 تا 10 درصد وزن کل کبد باشد به معنای ابتلای فرد به بیماری کبد چرب است. امروزه به موازات شیوع چاقی، کبد چرب نیز شیوع بالایی پیدا کرده است. کبد چرب به سه دسته کلی کبد چرب غیرالکلی، کبد چرب الکلی و کبد چرب حاد بارداری تقسیم می ‌شود.

1. کبد چرب غیرالکلی:

این بیماری زمانی رخ می‌ دهد که کبد در شکستن چربی ها دچار مشکل می‌شود و با جمع شدن چربی در بافت‌ های کبد، فرد دچار کبد چرب می‌ شود. این بیماری با مصرف االکل مرتبط نیست و زمانی مشخص می‌شود که 10 درصد و یا بیشتر وزن کبد حاوی چربی باشد. در شدیدترین مراحل باعث سیروز کبدی و یا زخم و سپس نارسایی کبدی می‌ شود.

2. کبد چرب الکلی:

این بیماری جزو نخستین مرحله‌ های بیماری های کبدی مربوط به الکل است. کبد با مصرف زیاد الکل صدمه دیده و قادر به شکستن چربی ها نیست. اگر فرد از مصرف الکل خودداری کند، این نوع کبد چرب کم کم درمان می‌ شود، اما در صورت ادامه به مصرف الکل فرد ممکن است دچار سیروز کبدی شود.

3. کبد چرب بارداری:

این نوع از کبد چرب خیلی نادر بوده و دلیل آن به طور کامل شناخته نشده است، اما دانشمندان معتقد هستند این بیماری با هورمون های این دوران در ارتباط است. جمع شدن چربی در کبد در هنگام بارداری می ‌تواند خطراتی جدی هم برای مادر و هم برای جنین داشته باشد.

در ادامه به اقداماتی که برای بهبود بیماری کبد چرب غیر الکلی می توان انجام داد، پرداخته می شود. اگر بیماری کبد چرب تشخیص داده شده دارید، مهم است که کبد خود را تا حد امکان سالم نگه دارید و از هر چیزی که می تواند به کبد شما آسیب برساند اجتناب کنید.

موثرترین درمان کبد چرب: تغییر سبک زندگی

برای درمان کبد چرب روش های غلط زیادی امروزه بین مردم رایج است، اما یادمان باشد هیچ دارو یا غذای معجزه آسایی برای آن وجود ندارد. خبر خوب برای افراد مبتلا به کبد چرب این است که موثرترین درمان شناخته شده برای بیماری کبد «تغییر سبک زندگی» است. اما خبر بد این که تغییر سبک زندگی و حفظ آنها اغلب برای بسیاری از افراد سخت است.

در ادامه اقداماتی که می تواند به بهبود بیماری کبد چرب کمک کند را مرور می کنیم:

1. کاهش وزن: کاهش حدود 5 درصد از وزن بدن می تواند برای کاهش چربی در کبد کافی باشد و از دست دادن بین 7 تا 10 درصد از وزن بدن میزان التهاب و آسیب سلول های کبدی را کاهش می دهد و حتی ممکن است برخی از آسیب ها را معکوس کند. کاهش وزن تدریجی بین نیم تا یک کیلوگرم در هفته مناسب است؛ در نظر داشته باشید کاهش وزن سریع ممکن است التهاب و فیبروز سلول های کبد را بدتر کند.
2. ورزش هوازی: ورزش های هوازی می تواند منجر به کاهش چربی کبد و همچنین کاهش التهاب مستقل از کاهش وزن شود.
3. رژیم غذایی متعادل: برخی از مطالعات نشان می دهد که رژیم غذایی مدیترانه ای ممکن است باعث کاهش چربی کبد شود. این رژیم غذایی بر افزایش مصرف میوه ها، سبزی ها، غلات کامل، حبوبات، آجیل، جایگزینی کره با روغن زیتون یا کانولا، محدود کردن گوشت قرمز و مصرف بیشتر ماهی و مرغ بدون چربی تاکید دارد. غذاهایی با میزان کربوهیدرات بالا مثل نان سفید، برنج، سیب زمینی و ذرت محدود و مصرف نوشیدنی هایی با میزان  شکر زیاد، مثل نوشیدنی های ورزشی و آبمیوه صنعتی متوقف شود.
4. قهوه: برخی از مطالعات نشان می دهد در بیماران مبتلا به کبد چرب که قهوه می‌نوشیدند (حدود دو فنجان در روز)، خطر ابتلا به فیبروز کاهش می‌یابد. با این حال، مضرات مصرف منظم کافئین باید مدنظر قرار گیرد.
5. ویتامین E: بعضی از شواهد، نشان می دهد که مکمل های ویتامین E احتمال دارد برای افرادی با آسیب کبدی ناشی از بیماری کبد چرب غیرالکلی، مفید باشد. اما لازم است زیر نظر پزشک و به میزان صحیح مصرف شود.

اگرچه ایجاد این تغییرات در سبک زندگی و کاهش وزن ممکن است دشوار باشد، اما اگر به کبد چرب مبتلا هستید، این اقدامات ضروری است. به یاد داشته باشید، بزرگترین خطر برای افراد مبتلا به کبد چرب، ابتلا به بیماری قلبی و عروقی است. برخی از این تغییرات سبک زندگی نه تنها می تواند کبد چرب را بهبود بخشد یا برطرف کند، بلکه به سلامت قلب نیز کمک می کند.

«فروغ صفری»، کارشناس تغذیه مرکز بهداشت و درمان شهرستان داراب