بیش از 6 میلیارد نفر در سراسر جهان شیر و فرآورده های لبنی مصرف می کنند. سرانه مصرف شیر و فرآورده های لبنی در کشورهای توسعه یافته با فاصله، از بسیاری از کشورهای در حال توسعه بالاتر است.

در کشور ما سرانه مصرف شیر طی سال های گذشته به علت های مختلف کاهش یافته و از استانداردهای جهانی و  پیشنهادهای سبد غذایی مطلوب برای جامعه ایرانی مبنی بر مصرف روزانه 250 گرم لبنیات فاصله بسیار زیادی دارد. این امر می تواند زمینه ساز شیوع بیماری هایی همچون فشار خون بالا، سرطان، پوکی استخوان و حتی شکستگی های متعدد استخوانی شود. همچنین کاهش مصرف شیر در جامعه می تواند منجر به تاخیر در رشد استخوانی و کوتاهی قدی نسل جدید نیز شود.

معرفی گروه شیر و لبنیات:

این گروه شامل شیر، ماست، پنیر، دوغ، کشک و بستنی ساده است. مواد غذایی مانند سرشیر، خامه، کره و پنیرخامه ای جزو گروه چربی ها است و در این گروه قرار نمی گیرد.

ﺷﻴﺮ ﻭ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻣﺼﺮﻑ ﺁﻥ

ﺷﻴــﺮ ﻳﻚ ﻏﺬﺍﻱ ﻛﺎﻣﻞ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺩﺍﺭﺍ ﺑﻮﺩﻥ پروتئین با کیفیت بالا،  ﺍﻧﻮﺍﻉ مواد معدنی ﻭ تعدادی ﺍﺯ ﻭﻳﺘـﺎﻣﻴﻦ ﻫـﺎ ﻧﻘـﺶ ﻣﻬﻤﻲ ﺩﺭ رشد، ارتقای سلامت جسم، افزایش هوش و قدرت فراگیری، افزایش توان کار، دیر از کار افتادگی و افزایش طول عمر ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ. ﺗﻨﻮﻉ ﺍﺟﺰﺍﻱ ﻏﺬﺍﻳﻲ ﺩﺭ ﺷﻴﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺼﺮﻑ ﻳﻚ ﻟﻴـﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺭﻭﺯ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪﻩ ﺍﻱ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺩ ﺿﺮﻭﺭﻱ ﻣﻮﺭﺩﻧﻴﺎﺯ ﺑﺪﻥ ﺭﺍ ﺗـﺎﻣﻴﻦ ﻛـﺮﺩ. شیر ﺣﺎﻭﻱ چربی های ضروری ﻣﻮﺭﺩﻧﻴﺎﺯ ﺑﺪﻥ است. ترکیبات طبیعی موجود در شیر عملکرد سیستم ایمنی بدن را بهبود بخشیده و با خنثی کردن سموم در شرایط آلودگی هوا، از دستگاه تنفس و قلب و عروق محافظت می ‌کند.

برخی از ترکیبات مهم موجود در لبنیات

کلسیم: گروه لبنیات بالاترین میزان کلسیم و فسفر را در بین سایر گروه­ های غذایی دارا است. دریافت این عنصر به صورت روزانه برای سلامت استخوان ها و دندان ها، حفظ عملکرد طبیعی بدن و نیز پیشگیری از خطر بروز برخی سرطان ها بسیار ضروری است. روزانه 1000 میلی گرم کلسیم موردنیاز است که با مصرف روزانه سه واحد از این گروه، به طور تقریبی تمام کلسیم موردنیاز بدن تامین می شود.

پروتئین:  شیر و لبنیات همچنین حاوی پروتئین است، ﻧـﻴﻢ ﻟﻴﺘـﺮ ﺷـﻴﺮ، ۲۰-۲۵ درصد ﺍﺯ ﻛـﻞ پـﺮﻭﺗﺌﻴﻦ موردنیاز روزانه ﺭﺍ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲ­ﻛﻨﺪ.

ویتامین B2: شیر یکی از منابع خوب ویتامین B2 است. با مصرف سه واحد شیر و لبنیات در روز، به طور تقریبی نصف ویتامین موردنیاز بدن خانم ها و آقایان تامین می شود.

ویتامین B6 : این ویتامین که برای ساخت پروتئین های بدن ضروری است، در محصولات لبنی وجود دارد.

ویتامین B12: یکی از عناصر ضروری برای تشکیل گلبول قرمز خون، ویتامین B12 است که در بافت های بدن حیوانات و شیر یافت می شود و حرارت پاستوریزاسیون روی آن تأثیر ندارد.

فسفر: فسفر از ترکیبات مهم سلول های بدن است و در واکنش های شیمیایی بدن و همچنین فعال کردن آنزیم ها، ویتامین ها و در نهایت رشد و ترمیم و ایجاد انرژی نقش بسزایی دارد. فسفر به همراه کلسیم در تشکل استخوان ها عمل می کند و در ساخت بافت های عضلانی، مغز و اعصاب دخالت دارد. یک لیوان شیر حاوی  240 میلی گرم فسفر و معادل 30 درصد از نیاز روزانه است.

«سیده راضیه عنائی»، کارشناس علوم تغذیه و کارشناس مسئول واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان شهرستان کوه چنار