سیب زمینی شیرین یک گیاه دو لپه ‌ای
علفی رونده است که به خانواده نیلوفریان تعلق دارد و خاستگاه آن
مناطق آمریکای جنوبی یا مرکزی است.

 

در ایران سیب‌ زمینی شیرین در اطراف
میناب و بندر جاسک و در سیستان و بلوچستان کاشت شده و در جنوب کشور با نام «پندال»
و در بلوچستان با نام «قجر لاهوری» شناخته می‌شود.

سیب زمینی شیرین بر اساس داده‌های منتشر
شده از سوی سازمان کشاورزی و خوار و بار جهانی FAO هفتمین محصول غذایی مهم
در جهان است.

چین، اندونزی، کره، ژاپن، تایوان و برزیل
در زمره کشورهای تولید کننده سیب ‌زمینی شیرین هستند. مصرف سیب ‌زمینی شیرین به
خاطر ارزش تغذیه ‌ای بالای آن و به عنوان منبعی از آنتی اکسیدان ‌های طبیعی شانس
زیادی را برای افزایش مصرف آن مطرح ساخته است، در کنار نشاسته ‌های ساده، سیب ‌زمینی
شیرین غنی از کربوهیدرات ‌های پیچیده، فیبر رژیمی، بتاکاروتن، ویتامین C و ویتامین B6 است.

در سال های اخیر مطالعات انجام شده بر
روی سیب زمینی شیرین به سه جنبه معطوف شده است.

الف) ظرفیت آنتی اکسیدانی آن به خاطر
آنتوسیانین ها، مشتقات کافئوایلکونیک اسید و کافئوایلدوسیک اسید.

ب) فعالیت ضد ویروسی آن به خاطر وجود
مشتقات کافئوایلکونیک اسید.

ج) ویژگی های ضد دیابتی آن به خاطر حضور
فلاون ها.

سیب
‌زمینی شیرین نقش بسیار مهمی در تغییر فلور میکروبی روده انسان دارد.

غدد سیب زمینی شیرین
سرشار از ترکیبات فنولیک بوده که به دلیل اثر کاهنده فشار خون، مانع از گسترش
سلول‌ های بدخیم می ­شود.

همچنین پوره سیب
زمینی شیرین نارنجی رنگ حاوی ترکیباتی مانند «فروکتوالیگوساکارید»، «اینولین» و «رافینوز»
است که این ترکیبات ممکن است نقش بسیار مهمی در تغییر فلور میکروبی روده انسان و
افزایش جمعیت باکتری داشته باشد.

به طور کلی وجود
ترکیبات ذکر شده به همراه نشاسته مقاوم در غده سیب زمینی شیرین نقش بسیار مهمی در تغییر
میکروفلور روده دارد و می ‌تواند منبع بسیار مهمی برای غذاهای پربیوتیک باشد.

برگ‌ های آن نیز مکمل
با ارزشی در رژیم غذایی محسوب می‌شود و منبع غنی کاروتن و پیش‌ســاز ویتامین A و
کلسیم است.

سرشــاخه و برگ ‌های
تازه این گیاه خوراکی بوده و به عنوان ســبزی مورد استفاده قرار گرفته و ریشــه‌ های
گوشتی و ذخیره‌ای مملو از نشاسته آن در تولیــد فرآورده‌ های غذایی نظیر ماکارونی
و نشاســته و همچنین برای تولید الکل به کار می‌ رود.

چندین رقم از سیب
زمینی شیرین تا به حال کشف شده است که شامل رنگ ‌های بنفش، نارنجی، سفید و زرد کم
رنگ است که علاوه بر رنگ آنتوسیانین در میزان ترکیب ‌های تغذیه‌ای و فعال زیستی
متفاوت بوده و موجب بروز قابلیت‌ های مختلف سودمند در مصرف کننده می شود.

غده سیب زمینی شیرین می
تواند به عنوان یک انتخاب سلامتی بخش در تولیدات مختلف صنایع غذایی و به عنوان یک
ماده فراسودمند در فرمولاسیون مواد غذایی مورد توجه قرار گیرد. اما باید در نظر
داشت که مصرف بیش از حد این ماده نیز اثرات سویی به دنبال دارد.

این
گیاه به دلیل کاربردهای خوراکی و دارویی و همچنین دارا بودن «اینولین» در
صنعت اهمیت زیـادی دارد، اما بـه دلیـل ورود ترکیبات مشابه سنتتیک به بازار، کشت و
کار این گیـاه کـاهش پیـدا کرده است./ف.نوروزی فرد

«الهام
اشرفی» دکترای تخصصی اصلاح نباتات (ژنتیک و بهنژادی گیاهی)دانشکده تغذیه و علوم غذایی
شیراز