در این مطلب سعی داریم با برخی از باورهای درست و نادرست در مورد واکسن آنفلوانزا، آشنا شویم.

5 باور نادرست در مورد واکسن آنفلوانزا

یک: آنفلوانزا بیماری جدی نیست، بنابراین من به واکسن نیاز ندارم.

واقعیت: سالانه ۶۵۰ هزار نفر ممکن است بر اثر آنفلوانزا جان خود را از دست بدهند؛ این فقط نشان ‌دهنده مرگ و میر ناشی از عوارض تنفسی این بیماری‌ است، بنابراین دیگر تأثیرات مخرب احتمالی این بیماری حتی بیشتر است.

حتی افراد سالم نیز می‌ توانند به آنفلوانزا مبتلا شوند؛ اکثر افراد ظرف چند هفته بهبود می ‌یابند، اما برخی ممکن است عوارضی از جمله عفونت سینوس و گوش، ذات ‌الریه، التهاب قلب یا مغز را تجربه کنند.

دو: واکسن آنفلوانزا می ‌تواند من را به آنفلوانزا مبتلا کند.

واقعیت: واکسن آنفلوانزای تزریقی حاوی ویروس غیرفعالی است که نمی ‌تواند آنفلوانزا به شما منتقل کند؛  اگر احساس درد یا تب خفیف دارید، این یک واکنش طبیعی سیستم ایمنی به واکسن است و عموماً فقط یک یا دو روز طول می‌ کشد.

سه: واکسن آنفلوانزا می ‌تواند عوارض جانبی شدیدی ایجاد کند.

واقعیت: واکسن آنفلوانزا بی‌خطر بودن خود را ثابت کرده است. عوارض جانبی شدید بسیار نادر هستند؛ از هر یک میلیون نفر، یک نفر ممکن است به سندرم گیلن باره (GBS) مبتلا شود که باعث ضعف و فلج عضلات می‌ شود.

چهار: من واکسن زدم و باز آنفلوانزا گرفتم، بنابراین واکسن مؤثر نیست/ من واکسن آنفلوانزا زدم ولی سرماخوردگی گرفتم بنابراین واکسن مؤثر نیست.

واقعیت: چندین ویروس آنفلوانزا همیشه در گردش هستند، به همین دلیل است که افراد ممکن است با وجود واکسیناسیون، همچنان به آنفلوانزا مبتلا شوند، زیرا واکسن مختص سویه های خاصی است؛ با این حال، واکسیناسیون احتمال محافظت در برابر آنفلوانزا را افزایش می ‌دهد.

مطالعات نشان داده است که واکسن های سه ظرفیتی حدود 60 درصد کارایی دارند؛ از سوی دیگر ممکن است انواع مختلفی از ویروس های دیگر باعث بروز علامی شبیه آنفلوانزا شود که با این بیماری اشتباه گرفته می شود.

تزریق واکسن باعث پیشگیری از سرماخوردگی نخواهد شد. این واکسن برای مصون سازی علیه خطرناک ترین سویه های آنفلوانزا در گردش طراحی شده است؛ سرماخوردگی و کووید-19 (کرونا) در نتیجه آلودگی با انواعی از ویروس های دیگر رخ می دهد و ارتباطی با این واکسن ندارد.

پنج: من باردار هستم یا به کودک شیر می دهم، بنابراین نباید واکسن آنفلوانزا بزنم.

واقعیت: زنان باردار به ویژه باید واکسن آنفلوانزا بزنند، زیرا سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف‌تر از حد معمول است؛ واکسن آنفلوانزا غیرفعال در هر مرحله از بارداری بی‌خطر است؛ توجه به این نکته مهم است که برای زنان باردار، واکسن ‌های آنفلوانزا نه تنها از عفونت آنفلوانزا در این گروه آسیب‌ پذیر جلوگیری می ‌کنند، بلکه از طریق انتقال آنتی ‌بادی‌های مادری، از فرزندان آنها نیز محافظت می ‌کنند؛ این موضوع بسیار مهم است زیرا هیچ یک از واکسن ‌های آنفلوانزا برای استفاده در کودکان 6 ماهه مجوز ندارند؛ مصرف واکسن در زنان شیرده نیز اشکالی ندارد.

چه زمانی واکسن آنفلوانزا تزریق کنم؟

با توجه به اینکه شیوع آنفلوانزا در ایران از اواخر مهر تا اوایل بهار سال بعد است، تزریق واکسن پیش از شروع فصل شیوع مخصوصا قبل از باز شدن مدارس، اهمیت بیشتری دارد؛ با توجه به اینکه حدود دو هفته طول می ‌کشد تا پاسخ ایمنی ایجاد شود، بهترین زمان تزریق، در ماه ‌های شهریور و مهر ماه است؛ اگر زمان تزریق واکسن دیرتر از این زمان شد، تا زمانی که ویروس در جامعه در گردش است، تزریق واکسن همچنان مفید است.

واکسن برای چه افرادی توصیه می شود؟

زنان باردار؛ کودکان ۶ ماه تا ۵ سال؛ افراد بالای ۶۵ سال؛ افراد مبتلا به بیماری ‌های مزمن (مثال های رایج این افراد شامل افراد دارای بیماری های قلبی عروقی، بیماران مزمن ریوی مثل آسم، فیبروز سیستیک و ...، بیماری های متابولیک از جمله دیابت ملیتوس، بیماری های مزمن خونی، کلیوی، کبدی و عصبی ماهیچه ای؛ افراد با ضعف سیستم ایمنی از جمله افرادی که از داروهای سرکوب کننده ایمنی استفاده می کنند یا مبتلایان به ایدز است)؛ کارکنان بهداشت و درمان.

تزریق واکسن در تمامی افراد بزرگتر از 6 ماه ایرادی ندارد، ولی اولویت با افرادی است که در بالا گفته شد.

۵ کاری که باید در صورت ابتلا به آنفلوانزا انجام دهید:

• هنگام سرفه یا عطسه، دهان و بینی خود را بپوشانید
• دست ‌های خود را مرتباً بشویید
• آب فراوان بنوشید و استراحت کنید
• اگر سیستم ایمنی آسیب ‌پذیر دارید، ممکن است به داروهای ضد ویروس نیاز داشته باشید(با تجویز پزشک)
• آنتی‌بیوتیک مصرف نکنید؛ آنها در برابر ویروس ‌های سرماخوردگی یا آنفلوانزا مؤثر نیستند.

۵ راه برای جلوگیری از ابتلا به آنفلوانزا

هر سال واکسن آنفلوانزا بزنید؛ حتی اگر به آنفلوانزا مبتلا شوید، علائم شما خفیف‌تر خواهد بود.

از قرار گرفتن در معرض افراد بیمار خودداری کنید.

سعی کنید چشم‌ ها، بینی یا دهان خود را لمس نکنید؛ میکروب ‌ها به احتمال زیاد از این طریق وارد بدن شما می ‌شوند.

اگر با فرد بیمار در یک خانه زندگی می ‌کنید، سطوح را تمیز و ضدعفونی کنید.

دست ‌های خود را مرتباً بشویید.

دکتر «علی دهشهری» عضو هیات علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز