ریزمغذی‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی ترکیباتی است که برای سلامتی و رشد بهینه بدن ضرورت دارد. در کودکان زیر دو سال، نقش این ریزمغذی‌ها بسیار حیاتی است، زیرا در این دوره، رشد کودک سریع و نیاز به تأمین تمامی مواد غذایی ضروری از جمله ریزمغذی‌های اساسی است.

ریزمغذی‌ها و نقش آن‌ها در کودکان زیر 2 سال

ویتامینA

ویتامین A  برای رشد سلول‌ها، تقویت دید و سیستم ایمنی بدن کودکان بسیار مهم است.

منابع غذایی غنی از ویتامین  Aعبارتند از: هویج، کرفس، اسفناج و گوجه‌فرنگی، محصولات لبنی و محصولات حاوی چربی مثل شیر تازه و کره.

ویتامین D

ویتامین D برای جذب و استفاده مناسب از کلسیم و فسفر و ساخت استخوان‌ها و دندان‌ها بسیار حائز اهمیت است. همچنین، ویتامین D نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی و عملکرد مغز دارد.

منابع ویتامین D عبارتند از: روغن کبد ماهی، فرآورده های لبنی، زرده تخم مرغ، جگر و کره. با  قرار گرفتن پوست در  معرض نور مستقیم آفتاب به مدت 10 تا 20 دقیقه در روز نیز ویتامینD  در بدن تولید می شود.

در کشور ما برای همه نوزادان از سه تا پنج روزگی بدو تولد تا پایان 24 ماهگی قطره ویتامین A+D  تجویز می شود.

مهم است که مصرف مکمل ها به میزان مناسب انجام شود. از آنجایی که میزان مصرف غیرمناسب ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند به عوارض منفی منجر شود، بهتر است میزان مصرف مکمل ویتامینA+D  بر اساس توصیه‌های پزشک، مراقب سلامت و یا کارشناس تغذیه باشد.

آهن

آهن یک ماده معدنی مهم برای سلامتی است که در کودکان زیر دو سال نقش بسیار حیاتی دارد. آهن به عنوان بخشی از هموگلوبین، به انتقال اکسیژن از ریه‌ها به سایر اندام‌ها عمل می‌کند. کمبود آهن می‌تواند منجر به کم‌خونی، کاهش اشتها، ضعف سیستم ایمنی بدن و در نتیجه ابتلا مکرر به بیماری های عفونی، خستگی، بی حالی و کاهش قدرت ادراک و یادگیری شود.

منابع غذایی آهن عبارتند از: شیر مادر حاوی آهن و بهترین منبع غذایی آهن برای کودکان زیر 6 ماه ست.

بهترین منبع آهن گوشت قرمز، مرغ و ماهی است. حبوبات؛ انواع مغزها مانند فندق، بادام، پسته، گردو؛ سبزی های سبز تیره مثل جعفری، برگ تیره کاهو؛ زرده تخم مرغ؛ انواع خشکبار مثل برگه هلو، توت حشک، انجیر خشک، خرما و کشمش نیز از منابع غذایی آهن است.

برای افزایش جذب آهن، می‌توان از غذاهای حاوی ویتامین C مثل پرتقال، توت فرنگی، نارنج و گوجه‌فرنگی در برنامه غذایی کودک استفاده کرد.

در کشورما برای همه شیرخوران از پایان ماه ششم و همزمان با شروع غذای تکمیلی تا پایان 24 ماهگی، قطره آهن تجویز می شود. بنابراین همه شیرخوارانی که از شیر مادر و شیر خشک تغذیه می کنند، از پایان شش ماهگی تا پایان دو سالگی باید روزانه یک میلی گرم آهن به ازای هر کیلوگرم وزن بدنشان تا حد اکثر 15 میلی گرم آهن المنتال مصرف کنند. لازم است در خصوص میزان مصرف قطره آهن با پزشک، مراقب سلامت و یا کارشناس تغذیه مشورت شود.  

«نسیم بهادری»، کارشناس تغذیه مرکز بهداشت شهدای انقلاب شیراز